Thảo luận, các đại biểu (ĐB) cho rằng qua các báo cho thấy, bức tranh chung về tình hình an ninh trật tự xã hội trong năm qua còn nhiều vấn đề đáng lo ngại, gây bất an cho xã hội. Các tội phạm trên các lĩnh vực tiếp tục gia tăng, toàn quốc xảy ra 48.100 vụ phạm tội và trật tự xã hội tăng 18%.

ĐB Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) chỉ rõ, các loại tội phạm nguy hiểm tăng mạnh như tội phạm giết người, cướp tài sản, cướp giật, lừa đảo chiếm đoạt tài sản; cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự gây rối trật tự công cộng tội phạm ma túy ngày càng tăng cao và nguy hiểm hơn. Đã xuất hiện một số loại ma túy núp bóng thuốc lá, điện tử, đồ uống thực phẩm gây tác hại nhiều mặt đến người sử dụng, nhất là thanh thiếu niên và đe dọa đến an ninh trường học; vi phạm pháp luật và tội phạm trên không gian mạng diễn biến khá phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi. Tội phạm mua bán người, lừa đảo đưa người Việt Nam ra nước ngoài, cưỡng bức lao động, cưỡng ép tham gia các hoạt động lừa đảo trên không gian mạng diễn ra phức tạp. Tội phạm xâm hại trẻ em diễn ra ngày càng tăng…

ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, công tác phòng, chống tội phạm trên các lĩnh vực thời gian qua mặc dù đạt được nhiều kết quả rất khích lệ, góp phần làm giảm thiểu tội phạm, đem lại cuộc sống bình yên cho người dân. Tuy nhiên, có loại tội phạm phát sinh mới như bắt cóc trẻ em ở nhà trẻ đòi tiền chuộc gây tâm lý lo sợ cho phụ huynh có con em gửi nhà trẻ; tội phạm hoạt động đăng kiểm, đào tạo, sát hạch lái xe; vụ tiếp viên hàng không vận chuyển 11 kg ma túy được giấu trong tuýp kem đánh răng, đây là một hiện tượng rất bất thường, thể hiện sự hạn chế nhất định trong công tác đấu tranh phòng ngừa tội phạm trên một số lĩnh vực.

Từ đó, ĐB Phạm Văn Hòa kiến nghị Chính phủ và các ngành chức năng có đánh giá thật kỹ lưỡng, khách quan, cầu thị về những thực trạng trên. Đồng thời tìm nguyên nhân để có biện pháp khắc phục hữu hiệu, nhất là các vụ án nghiêm trọng, rất nghiêm trọng liên quan đến cuộc sống, sinh hoạt, tâm lý, tình cảm, cuộc sống bình yên của người dân, giảm thiểu tối đa các vụ án tăng bất thường.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm - Quảng Bình

Trước diễn biến tình hình tội phạm có xu hướng gia tăng, phức tạp hiện nay, ĐB Phạm Đình Thanh (Kon Tum) và các ĐB cũng đề nghị cần tập trung thực hiện tốt công tác phòng ngừa, ngăn chặn hành vi phạm tội của các đối tượng. Đồng thời, quyết liệt phổ biến để người dân hiểu phương thức, thủ đoạn hoạt động của các loại tội phạm, nhất là tội phạm mới, tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm trên không gian mạng. Ở khía cạnh khác, ĐB Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) nêu, thời gian qua đã có sự gia tăng đáng kể về số lượng và tính chất nghiêm trọng trong các vụ bạo lực học đường. Điều đáng lo ngại, bạo lực học đường xảy ra không chỉ giữa học sinh với học sinh, mà nghiêm trọng hơn còn xảy ra giữa thầy, cô giáo với học sinh, mà lý do dẫn đến bạo lực đôi lúc rất đơn giản. ĐB cho rằng, cần sớm nghiên cứu, xây dựng và ban hành một đạo luật riêng quy định toàn diện, đầy đủ các vấn đề đối với người chưa thành niên, từ các biện pháp bảo vệ người chưa thành niên đến các nội dung về tư pháp người chưa thành niên.

Một số ĐB vẫn còn những băn khoăn, lo lắng trước những hạn chế, sai sót, vi phạm trong hoạt động tố tụng của các cơ quan thực thi pháp luật. Theo báo cáo, qua kiểm sát, Viện kiểm sát hủy bỏ 155 quyết định không có căn cứ của cơ quan điều tra nhằm hạn chế oan sai, hủy 510 quyết định tạm giữ; không phê chuẩn 511 quyết định bắt tạm giữ, tạm giam; vẫn còn một số trường hợp truy tố thiếu căn cứ, sai tội danh, sai khung hình phạt… Các ĐB đề nghị những hạn chế, sai sót, vi phạm về nghiệp vụ cần sớm được khắc phục nhằm tránh các trường hợp bị khởi tố oan sai danh dự, nhân phẩm, sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của công dân hoặc bỏ sót tội phạm.

Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh - Khánh Hòa

ĐB Siu Hương (Gia Lai) đề nghị mạnh tay xử lý tình trạng vi phạm pháp luật trong các ngành tư pháp, góp phần bảo vệ chế độ quyền lợi chính đáng của các chủ thể. Đây cũng là vấn đề được ĐB Đỗ Ngọc Thịnh (Khánh Hòa), Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam nêu ra, khi cho rằng, sự nỗ lực của các cơ quan tư pháp hiện nay rất đáng ghi nhận, nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của đất nước và chưa tạo lập được niềm tin vững chắc với người dân…

Về công tác PCTN, ĐB Bố Thị Xuân Linh (Bình Thuận) nhấn mạnh, đấu tranh PCTN, tiêu cực là một việc làm rất cần thiết và tất yếu, một xu thế không thể đảo ngược. Trong năm 2023, công tác PCTN, tiêu cực đã được đẩy mạnh và có nhiều điểm đột phá đi vào chiều sâu với quyết tâm chính trị rất cao, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, đạt được nhiều cái kết quả rất quan trọng, rõ rệt. Tuy nhiên, cử tri còn băn khoăn, lo lắng và trăn trở về thực trạng tham nhũng, tiêu cực, vẫn còn tham nhũng vặt, nhũng nhiễu đối với các doanh nghiệp và người dân, thậm chí tham nhũng, tiêu cực xảy ra ngay ở một số người làm nhiệm vụ PCTN, tiêu cực và trong một số cơ quan thanh tra, kiểm tra và điều tra xét xử.

 Đặc biệt quan tâm đến vụ án Vạn Thịnh Phát, ĐB Phạm Văn Hòa trăn trở nêu, trong vụ này, trưởng đoàn thanh tra của Ngân hàng Nhà nước nhận hối lộ 5,2 triệu USD, có thể nói đây là vụ nhận hối lộ bằng tiền mặt nhiều nhất từ trước đến nay và vụ án này có số lượng tiền bị chiếm dụng, có khả năng thất thoát cũng nhiều nhất. “Nhưng vụ này có thể chỉ là bề nổi của tảng băng, còn những tảng băng khác chưa bị vỡ lở. Báo cáo Chính phủ cho thấy trong năm tội phạm tham nhũng, chức vụ tăng mạnh, trong đó riêng tội nhận hối lộ tăng 346%, điều này một mặt cho thấy công tác PCTN rất là quyết liệt, mặt khác cũng cho thấy tình hình vẫn diễn biến rất phức tạp”, ĐB Phạm Văn Hòa nhấn mạnh. Các vụ án tham nhũng lớn, đối tượng cầm đầu mặc dù được ngăn chặn kịp thời, nhưng vẫn còn lọt lưới những "con cá to" trốn khỏi đất nước chưa bắt giữ được, gây khó khăn cho công tác tố tụng…