Khi thành lập Chính phủ, với mục đích “tập hợp nhân tài”, “đại đoàn kết”, “Tổ quốc trên hết”, Đảng và Bác Hồ đã mời một số nhân sĩ, trí thức tham gia công việc nước… Đồng chí Vũ trước đây đã công tác lâu năm với Bác Hồ, ở bên cạnh Bác, được phân công giữ nhiệm vụ Thứ trưởng một bộ. Thấy mình là dân “cách mạng gốc”, bao năm hoạt động, so với các trí thức, quan lại cũ thì hẳn là “ở trên” rồi, giờ sao lại đi làm phó! Rất thẳng thắn, đồng chí Vũ đến gặp Bác để “trình bày”. Vị Chủ tịch nước yên lặng ngồi, có vẻ trầm ngâm. Được dịp, đồng chí Vũ lại quá đà... Bác lại hỏi: “Chú còn gì nữa không?”. “Thưa còn, nay chỉ xin nói thế thôi ạ”. Bác thong thả trả lời: “‘Thế thôi” mà đã quá dài. Bác chỉ nói ngắn: Chú giỏi lắm, công trạng nhiều quá mà chỉ làm Thứ trưởng. Vậy Bác đổi chỗ cho chú. Chú lên làm Chủ tịch để Bác làm Thứ trưởng cho…”. Đồng chí họ Vũ vừa mới hăng hái bỗng lặng im, lát sau vội đứng dậy thưa Bác ra về…^[1]

Câu chuyện trên hẳn là chúng ta nhớ đến chuyện về chiếc đồng hồ của Bác, với các “tình huống” mà anh kim đòi làm anh chữ số, anh máy lại đòi ra ngoài làm cái mặt đồng hồ… cứ tranh nhau chỗ đứng. Khi ấy, chắc chắn nó không còn là chiếc đồng hồ và chỉ có thể bị vứt đi!

Có lẽ trước khi bàn vấn đề năng lực, phẩm chất của mỗi cán bộ, đảng viên thì nên nói về “cái vai” của cán bộ, đảng viên đó. Tức là, người đó đã được đặt đúng vị trí chưa, đã thể hiện đúng vị trí của mình chưa, đã phát huy hết vai trò, trách nhiệm của mình theo vị trí đó chưa. Bởi nếu chưa làm đúng vai thì có khi sự hăng hái, tích cực có thể trở thành sai phạm, hư hỏng.

Chẳng hạn, cán bộ được cử làm hiệu trưởng trường học mà xử sự như một người làm kinh tế, lấy lợi nhuận làm đầu, chuyển trường học thành doanh nghiệp, biến học sinh và phụ huynh thành đối tượng kinh doanh…, khi làm việc gì cũng nghĩ đến có lãi, dù mong muốn đem lại “lợi ích” cho tập thể thì vai trò hiệu trưởng trở nên suy thoái, hư hỏng, ảnh hưởng xấu đến uy tín nhà trường, đội ngũ giáo viên và tác động tiêu cực đông đảo học sinh và phụ huynh.

Hay trong công tác phòng chống dịch, cán bộ được phân công phụ trách việc điều phối, tổ chức tiêm vaccine nhưng lại “mượn” vị trí đó để đưa người không đúng thành phần hoặc “bán suất” được tiêm nhằm trục lợi thì bản thân người đó đã đánh mất vai trò phục vụ, chăm lo cho nhân dân. Không chỉ vậy, việc làm đó có gây ảnh hưởng đến uy tín của đội ngũ cán bộ của địa phương đó nói riêng và hệ thống chính trị thành phố nói chung trong lúc chống dịch căng thẳng…

Do đó, mỗi cán bộ, đảng viên cần nhận thức đúng vị trí, vai trò và chức năng của mình trong mọi việc làm, mọi hành động, nhất là trong thực hiện các nhiệm vụ được phân công. Trên tinh thần đó, phải không ngừng nâng cao năng lực chuyên môn, rèn luyện phẩm chất đạo đức, phát huy vai trò gương mẫu trong mọi lĩnh vực công tác, từ đó không ngừng phấn đấu hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ.

Khi đứng trước cờ Đảng để tuyên thệ, mỗi đảng viên đều hứa thực hiện một trong các nhiệm vụ được quy định trong Điều lệ Đảng là không ngừng học tập, tu dưỡng, rèn luyện và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đây là một yêu cầu quan trọng để khẳng định chất đảng của đảng viên đó, bởi không thể coi một người là đảng viên đúng nghĩa nếu không hoàn thành các nhiệm vụ của mình. Đồng thời đây là tiêu chí cơ bản, đầu tiên để đánh giá chất lượng đảng viên hằng năm. Để hoàn thành tốt công việc được phân công, cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh thần và ý thức trách nhiệm, luôn chú trọng việc thực hiện nhiệm vụ một cách hiệu quả và chất lượng, bên cạnh việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống.

Từ năm 2007 đến nay, Bộ Chính trị đã ban hành nhiều chỉ thị về việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Trong yêu cầu học tập và làm theo gương Bác, bên cạnh vấn đề về đoàn kết, nêu gương, rèn luyện phẩm chất đạo đức… thì những đòi hỏi về ý thức trách nhiệm, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân luôn được đề cao. Đó là, mỗi cán bộ, đảng viên khi được giao bất cứ một công việc gì, dù to hay nhỏ, khó hay dễ, dù là việc chuyên môn hay công tác xây dựng Đảng, đều phải đem hết tinh thần trách nhiệm, thực hiện công việc một cách tự giác, làm đến nơi đến chốn để đạt kết quả tốt nhất. Phải luôn tránh thái độ và cách làm việc đại khái, qua loa, làm cho xong, cho có, hoặc dễ thì làm, khó thì bỏ và dẫn đến kết quả chất lượng công việc không cao, không đạt theo đúng yêu cầu đề ra. Tuyệt đối tránh sự “chọn lựa” những việc theo lợi ích của bản thân hoặc người thân... Tức là, mỗi người phải luôn làm việc với đúng vị trí, vai trò, trách nhiệm của mình. Người lãnh đạo, quản lý lại hăng hái “gánh” luôn việc của cấp dưới mà bỏ qua vai trò định hướng, dẫn dắt, gợi mở, truyền cảm hứng thì cơ quan, đơn vị cũng sẽ khó đạt kết quả tốt; người lao công chểnh mảng việc làm vệ sinh thì nhất định công việc lau dọn sẽ có thiếu sót…

Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII “về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ” đã nêu lên một số suy thoái có liên quan đến sự lệch vai này, như “tham vọng chức quyền, không chấp hành sự phân công của tổ chức; kén chọn chức danh, vị trí công tác; chọn nơi có nhiều lợi ích, chọn việc dễ, bỏ việc khó; không sẵn sàng nhận nhiệm vụ ở nơi xa, nơi có khó khăn”, vướng vào "tư duy nhiệm kỳ", chỉ tập trung giải quyết những vấn đề ngắn hạn trước mắt, có lợi cho mình; tranh thủ bổ nhiệm người thân, người quen, người nhà dù không đủ tiêu chuẩn, điều kiện giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý hoặc bố trí, sắp xếp vào vị trí có nhiều lợi ích”, “sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, hẹp hòi, bị cám dỗ bởi các lợi ích vật chất, không làm tròn trách nhiệm, bổn phận của mình trước Đảng, trước dân”, “sa sút ý chí phấn đấu, không gương mẫu trong công tác; né tránh trách nhiệm, thiếu trách nhiệm, trung bình chủ nghĩa, làm việc qua loa, đại khái, kém hiệu quả; không còn ý thức hết lòng vì nước, vì dân, không làm tròn chức trách, nhiệm vụ được giao”…

Và để làm đúng vai, mỗi cán bộ, đảng viên cần ý thức về tính chất quan trọng, cần thiết của mỗi vị trí, đồng thời không được cậy tài, cậy công để đòi hỏi có vị trí cao hơn, lợi ích nhiều hơn, quyền lực lớn hơn. Bởi sự lệch vai đó không chỉ gây hậu quả cho bản thân mà còn để lại nhiều hệ lụy cho cơ quan, đơn vị và tổ chức.

Vân Tâm

________________

[1] Nguyễn Văn Khoan, Tấm gương Bác, ngọc quý của mọi nhà, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2018, tr.277-278.