Tuy nhiên, di tích hiện đang xuống cấp và khó đáp ứng nhu cầu phát triển. Do đó, việc bảo tồn và nâng cấp Lăng Ông Thủy Tướng thành di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia là cần thiết nhằm phát huy giá trị di sản, xứng tầm với vị thế của di tích trong cộng đồng.

Năm 2012, UBND TPHCM công nhận Lăng Ông Thủy Tướng là Di tích kiến trúc nghệ thuật của thành phố. Năm 2013, Lễ hội Nghinh Ông Cần Giờ được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia, khẳng định tầm quan trọng của di tích đối với cộng đồng và văn hóa vùng đất này.

Hiện nay, Hội Vạn Lạch chịu trách nhiệm quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di tích Lăng Ông Thủy Tướng. Dưới sự chăm sóc của hội và ngư dân, tình trạng lấn chiếm và buôn bán tại lăng ít xảy ra. Hội duy trì lễ cúng truyền thống, nhưng di tích vẫn chưa phát huy hết tiềm năng, ngoài việc thu hút khách trong dịp Lễ hội Nghinh Ông, do hạn chế về không gian, lối vào và kết nối du lịch.

Theo Phó Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Cần Giờ Nguyễn Văn Chính, Lăng Ông Thủy Tướng không chỉ có giá trị kiến trúc mà còn là biểu tượng văn hóa, tín ngưỡng của ngư dân Cần Giờ và Nam Bộ, là nơi tổ chức Lễ hội Nghinh Ông.

Với diện tích chỉ 742,5m², trong khi đây là địa điểm chính tổ chức di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, nên Lăng Ông Thủy Tướng không đủ không gian để tổ chức các hoạt động quy mô lớn. Di tích cần được mở rộng và cải tạo kiến trúc, bảo tồn các yếu tố cổ để giữ gìn giá trị truyền thống. Không gian thờ tự và các hiện vật trưng bày hiện đang xuống cấp và thiếu sự sắp xếp khoa học, cần cải thiện công tác bảo quản và trưng bày. Hơn nữa, việc kết nối giữa bảo tồn và phát triển du lịch vẫn chưa được chú trọng, khiến di tích chưa được quảng bá rộng rãi.

Việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích Lăng Ông Thủy Tướng cần thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả. Trước hết, cần đầu tư nâng cấp không gian cảnh quan, cải tạo kiến trúc và bảo tồn các di vật thờ tự, đảm bảo giữ gìn những yếu tố văn hóa và tâm linh đặc trưng của di tích. Đồng thời, việc nghiên cứu và phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa của Lăng Ông sẽ giúp di tích phát huy đúng tầm quan trọng, trở thành một biểu tượng văn hóa, tín ngưỡng gắn liền với lịch sử phát triển của ngư dân Cần Giờ và Nam Bộ.

Chương trình nghệ thuật sân khấu hóa tại Lễ mừng công ngư dân Cần Giờ - hoạt động trong khuôn khổ Lễ hội Nghinh Ông Cần Giờ năm 2024

Trước mắt, cần tập trung vào việc kết nối giữa bảo tồn và phát triển du lịch, xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng để thu hút du khách, như các tour tìm hiểu văn hóa biển và tín ngưỡng thờ Cá Ông… Việc tăng cường quảng bá di tích và tạo dựng các hoạt động văn hóa, lễ hội liên quan cũng giúp nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị di tích. Đặc biệt, cần đẩy mạnh việc nâng cao cơ sở hạ tầng và dịch vụ du lịch tại khu vực Lăng Ông, nhằm phục vụ tốt hơn cho nhu cầu tham quan và lễ hội.

Về lâu dài, cần thực hiện nghiên cứu khoa học về lịch sử và kiến trúc của di tích, lập hồ sơ đề nghị công nhận Lăng Ông Thủy Tướng là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Điều này không chỉ giúp bảo vệ giá trị di sản mà còn tạo cơ hội cho việc phát triển bền vững khu di tích, bảo tồn các yếu tố văn hóa, đồng thời thúc đẩy du lịch văn hóa, tạo nguồn thu cho địa phương.