Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh (UBQPAN) của Quốc hội Lê Tấn Tới trình bày Báo cáo tóm tắt một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau về dự án Luật Căn cước công dân (sửa đổi) cho biết, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, đa số ý kiến ĐBQH tán thành về sự cần thiết ban hành Luật; cơ bản nhất trí với các nội dung của dự thảo Luật và góp ý nhiều vấn đề cụ thể.
Về tên gọi, phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của dự thảo Luật, hiện còn 2 loại ý kiến: loại ý kiến thứ nhất đồng ý đổi tên luật thành Luật Căn cước. Loại ý kiến thứ hai đề nghị giữ tên luật là Luật Căn cước công dân. Thường trực UBQPAN nhất trí với loại ý kiến thứ nhất.
Thường trực UBQPAN cũng cho rằng, việc đổi tên thẻ căn cước như dự thảo Luật là phù hợp; không phát sinh thủ tục, không phát sinh chi ngân sách nhà nước, chi phí của xã hội. Tuy nhiên, đây là nội dung các ĐBQH còn nhiều ý kiến khác nhau, Thường trực UBQPAN đề nghị ĐBQH cho ý kiến để lựa chọn quyết định về tên gọi của thẻ.
Một số ý kiến băn khoăn về sự cần thiết cấp và quản lý căn cước điện tử; đề nghị làm rõ cơ sở thực tiễn để kiểm chứng hiệu quả áp dụng quy định căn cước điện tử trong dự thảo Luật. Thường trực UBQPAN đề nghị cho giữ các quy định về căn cước điện tử như dự thảo Luật.
Về người được cấp thẻ căn cước, Thường trực UBQPAN đã rà soát, chỉnh lý, bổ sung quy định để quy định cụ thể hơn về yêu cầu, điều kiện, trình tự, thủ tục cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi và trách nhiệm của cha, mẹ hoặc người giám hộ trong việc sử dụng, quản lý thẻ căn cước của người dưới 14 tuổi.
Đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam)Thảo luận về dự án luật này, ý kiến các ĐBQH vẫn còn băn khoăn về tên gọi của luật. ĐB Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) nhất trí với phương án đổi tên dự án luật thành Luật Căn cước, bởi phù hợp với phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng quy định trong dự thảo luật, gồm cả công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch, phù hợp với chính sách, mục tiêu, định hướng khi xây dựng luật.
ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp), ĐB Lò Thị Luyến (Điện Biên) và một số ĐB khác cũng thống nhất với việc đặt tên là thẻ căn cước. Mặc dù, một số ĐB cho rằng việc đổi tên thẻ sẽ gây tốn kém ngân sách, tuy nhiên, dự thảo quy định những người đã được cấp thẻ căn cước công dân gắn chip không nhất thiết phải đổi thẻ. Việc này sẽ không gây tốn kém.
Ở phía ngược lại, ĐB Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) đồng tình với tên gọi là Luật Căn cước công dân, vì rằng, Luật này phục vụ trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam và đối tượng là công dân Việt Nam, Hiến pháp cũng có nhiều điều khoản nhắc đến nhiều từ “công dân”. Đối tượng công dân Việt Nam nằm trong quy định pháp luật của Việt Nam, còn những đối tượng chưa rõ quốc tịch, người gốc Việt còn liên quan đến quyền con người và đến các đối tượng khác. ĐB Tạ Văn Hạ đề nghị cần đánh giá toàn diện tên gọi của Luật này và cân nhắc kỹ hơn có nên đưa một bộ phận nhỏ vào trong Luật này hay không, cần xem xét có phù hợp và đồng bộ với các điều ước quốc tế và các yếu tố khác hay không?.
Bên cạnh vấn đề tên gọi, một số ý kiến đề nghị cân nhắc việc bổ sung nhiều trường thông tin trong dữ liệu căn cước. ĐB Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) đề nghị cần cân nhắc việc bổ sung quá nhiều thông tin vào dữ liệu căn cước. Dự thảo Luật lần này yêu cầu bổ sung rất nhiều thông tin của công dân, trong đó có cả thông tin sinh trắc học gồm ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói... Đây là những thông tin có tính bảo mật cao nhất của công dân nên cần được cân nhắc kỹ lưỡng.
ĐB Tạ Văn Hạ đề nghị làm rõ hơn: nơi tạm trú, nơi thường trú và nơi ở hiện nay. Đồng thời cần xác định khái niệm về “quê quán”, cần xem xét thêm quy định như thế nào để phù hợp với thực tiễn. Những thông tin, điều khoản trong dự thảo Luật cần phải phù hợp với yêu cầu quản lý và vẫn đảm bảo đời tư, quyền con người, quyền công dân (vì hiện nay trong thực tế vẫn còn hiện tượng lộ lọt thông tin cá nhân).
Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách lần thứ 4, nhiệm kỳ khóa XVMột số ý kiến cho rằng những dữ liệu bắt buộc ghi trong thẻ căn cước thì bắt buộc phải có như họ tên, năm sinh, quê quán, quốc tịch. Đây là thông tin bắt buộc, còn những dữ liệu khác chỉ lưu trữ trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Phát biểu giải trình, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng cho biết, dự thảo luật còn một số nội dung còn ý kiến khác nhau, trong đó về tên gọi của luật. Đa số ý kiến cho rằng tên gọi Luật Căn cước đảm bảo tính khoa học, tính phổ biến, phù hợp với thông lệ quốc tế, mang tính bao trùm, toàn diện, phù hợp với sự thay đổi phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của dự thảo luật. Ban soạn thảo sẽ tiếp tục tiếp thu, giải trình thấu đáo các vấn đề đại biểu nêu chưa đồng tình với tên gọi Luật Căn cước, đảm bảo các điều kiện trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6 tới.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ, dù lựa chọn phương án nào cũng cần thiết kế quy định việc cấp một loại giấy tờ phù hợp thực tiễn đối với người gốc Việt nhưng chưa xác định được quốc tịch Việt Nam. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan thẩm tra, cơ quan soạn thảo để tiếp thu đầy đủ, có ý kiến chính thức bằng văn bản về vấn đề tên gọi Luật, báo cáo cấp có thẩm quyền cho ý kiến trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 6.
Cùng ngày, hội nghị cũng cho ý kiến về dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở. Qua thảo luận, giải trình lại các ý kiến, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng nhấn mạnh, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo quan điểm xuyên suốt, thống nhất là lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự cơ sở là lực lượng do chính quyền thành lập trên cơ sở tự nguyện của người dân để hỗ trợ lực lượng Công an cấp xã thực hiện nhiệm vụ đảm bảo an ninh trật tự cơ sở và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Lực lượng này được đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của cấp ủy đảng cơ sở, sự điều hành của chính quyền cấp xã, sự tham mưu và quản lý của Công an xã. Lực lượng này được đảm bảo kinh phí và trang bị cơ sở vật chất do ngân sách nhà nước đảm bảo và các nguồn tài chính được huy động hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.