Báo cáo công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC của Chính phủ do Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, so với năm 2021, số lượt người đến cơ quan hành chính nhà nước để KNTC, kiến nghị, phản ánh trong năm 2022 giảm 14,1%; số lượt đoàn đông người giảm 32,7%; tổng số đơn các loại giảm 4%. Tuy nhiên, số vụ việc KNTC thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan hành chính nhà nước tăng 3,9%. Nhìn chung, tình trạng công dân khiếu kiện tập trung tại trung tâm thành phố, trụ sở các cơ quan nhà nước ở Trung ương và địa phương không nhiều và không phát sinh “điểm nóng” về KNTC.

Trình bày báo cáo về công tác giải quyết KNTC của Tòa án nhân dân năm 2022, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, các tòa án đã giải quyết 91,7% số đơn khiếu nại các quyết định tố tụng và hành vi tố tụng. Tòa án nhân dân tối cao và các tòa án nhân dân cấp cao cũng đã giải quyết 55,64% số đơn KNTC của công dân, tổ chức do các cơ quan của Quốc hội, Đoàn Đại biểu Quốc hội và Đại biểu Quốc hội chuyển đến.

Báo cáo về việc tiếp công dân, giải quyết KNTC của Viện Kiểm sát, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí cho biết, trong năm 2022, số lượt công dân tới KNTC tại Viện Kiểm sát nhân dân tối cao giảm 23,4%. Tỷ lệ giải quyết đơn khiếu nại đạt 96,3%.

Thẩm tra sơ bộ báo cáo của Chính phủ về công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC năm 2022, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, qua báo cáo của Chính phủ cho thấy, công tác tiếp công dân và giải quyết KNTC năm 2022 tiếp tục có những chuyển biến tích cực, cơ bản đạt mức chỉ tiêu phấn đấu đề ra, giải quyết kịp thời, có hiệu quả theo đúng quy định của pháp luật đối với gần 85% các vụ việc KNTC thuộc thẩm quyền.

Đối với khiếu nại, về cơ cấu lĩnh vực cơ bản không có nhiều thay đổi so với các năm trước, vẫn tập trung chủ yếu liên quan đến đất đai (chiếm tỷ lệ 64,6%, không giảm so với năm 2021). Điều đó cho thấy, việc sửa đổi, bổ sung các văn bản dưới luật có liên quan thời gian qua chưa hiệu quả, chưa tháo gỡ được những vướng mắc, bất cập dẫn đến phát sinh khiếu nại trong lĩnh vực đất đai. Thường trực Ủy ban Pháp luật cho rằng, giải pháp căn cơ là cần khẩn trương, tập trung hoàn thiện dự án Luật Đất đai (sửa đổi) để kịp thời thể chế hóa Nghị quyết Trung ương 5 (khóa XIII) sớm trình Quốc hội xem xét. Trong quá trình sửa đổi cần tổng kết thực tiễn, đánh giá tác động kỹ lưỡng, lấy ý kiến rộng rãi của nhân dân, doanh nghiệp, đối tượng chịu sự tác động trực tiếp để các quy định của luật sau khi được Quốc hội ban hành thực sự phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội nhưng đồng thời phải bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân liên quan đến đất đai.

Đối với tố cáo, tương tự như các năm trước, nội dung chủ yếu vẫn là tố cáo cán bộ, công chức vi phạm pháp luật trong quản lý, thực thi công vụ. Tố cáo trong lĩnh vực hành chính chiếm tỷ lệ cao (81,9% tổng số vụ việc, giảm 2,7% so với năm 2021. Nguyên nhân chủ yếu gần như không thay đổi so với năm trước. Như chính báo cáo của Chính phủ nêu, là do "công tác quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực còn nhiều hạn chế, yếu kém, vi phạm, nhất là khâu công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình những vấn đề liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp. Một số công chức chưa thực hiện đầy đủ chức trách, nhiệm vụ hoặc thiên lệch trong thực thi công vụ; thậm chí có trường hợp gây phiền hà, sách nhiễu, vụ lợi cá nhân, ảnh hưởng quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức". Báo cáo thẩm tra cho rằng, thực trạng này cho thấy hoạt động của bộ máy hành chính công vụ còn không ít bất cập, người dân chưa thực sự tin tưởng vào sự liêm chính, khách quan, công tâm của một bộ phận công chức, người có thẩm quyền trong giải quyết công việc của người dân, doanh nghiệp.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong báo cáo tại phiên họp

Thảo luận về các nội dung trên, UBTVQH ghi nhận sự nỗ lực, quyết tâm, các giải pháp, biện pháp chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, các bộ ngành, địa phương, của ngành Tòa án, Kiểm sát trong công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC. Những kết quả tích cực đã đạt được góp phần duy trì sự ổn định của tình hình an ninh chính trị, an toàn xã hội, thúc đẩy quá trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội sau đại dịch.

UBTVQH đề nghị Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, các cơ quan thẩm tra tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của UBTVQH để hoàn thiện báo cáo trình Quốc hội. Báo cáo cần đánh giá, làm rõ thêm tình hình, đặc điểm KNTC năm 2022; phân loại, làm rõ những việc mới phát sinh, những việc còn tồn đọng từ các năm trước, những tồn tại, hạn chế, vướng mắc, trách nhiệm và giải pháp xử lý trong thời gian tới. Ngành tòa án, kiểm sát cần có giải pháp giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, phấn đấu đạt chỉ tiêu đề ra…