Báo cáo một số nội dung cơ bản trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, cơ quan chủ trì thẩm tra và cơ quan soạn thảo đã thống nhất tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội đối với các nội dung như: người nộp thuế; thu nhập được miễn thuế; kỳ tính thuế; các khoản chi được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế; phương pháp tính thuế đối với các khoản thu nhập phát sinh của các tổ chức nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam…

Trong đó, về người nộp thuế, dự thảo luật được chỉnh lý để quy định cụ thể về việc thu thuế đối với các tổ chức nước ngoài có thu nhập phát sinh từ các hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số, bảo đảm đầy đủ quyền thu thuế của Việt Nam theo thông lệ quốc tế.

Về thu nhập được miễn thuế, dự thảo luật được chỉnh lý để quy định rõ việc miễn thuế đối với “thu nhập của doanh nghiệp từ sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng” sẽ không áp dụng cho lĩnh vực thương mại để bảo đảm phạm vi áp dụng giới hạn trong lĩnh vực sản xuất ban đầu và chế biến.

Đối với kỳ tính thuế, dự thảo Luật được chỉnh lý quy định chỉ trong trường hợp doanh nghiệp lựa chọn năm tài chính khác với năm dương lịch thì mới cần phải thông báo cho cơ quan thuế để giảm bớt thủ tục hành chính cho doanh nghiệp.

Về các khoản chi được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính và cơ quan soạn thảo cơ bản thống nhất cách tiếp cận để có phương án thể hiện trong dự thảo Luật đối với các khoản chi phí được trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp nhằm bảo đảm cơ sở pháp lý, tính chặt chẽ rõ ràng, đối với các khoản chi không liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Với một số nội dung còn có ý kiến khác nhau, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho biết, về nội dung sửa đổi cho phép các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản được bù trừ lãi từ hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản (bao gồm cả chuyển nhượng dự án) với lỗ từ các hoạt động kinh doanh khác, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính lo ngại rằng quy định này sẽ tạo cơ chế cho các doanh nghiệp tận dụng làm giảm nghĩa vụ thuế từ hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư thông qua việc bù trừ với lỗ của các hoạt động kinh doanh khác, trong đó không loại trừ trường hợp các hoạt động kinh doanh khác chỉ được đăng ký và hoạt động mang tính ngắn hạn, hạch toán lỗ có chủ đích. Điều này sẽ tác động trực tiếp đến số thuế thu nhập doanh nghiệp thực nộp vào ngân sách nhà nước của các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản trong thời gian tới. Các yếu tố rủi ro này chưa được cơ quan soạn thảo tính đến khi đánh giá tác động. Đối tượng thụ hưởng của chính sách này là các doanh nghiệp vừa kinh doanh bất động sản đồng thời có các hoạt động kinh doanh đa ngành khác. Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cân nhắc thận trọng vấn đề này và nên giữ như quy định hiện hành để phòng tránh việc lợi dụng chính sách.

Thảo luận ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh bày tỏ chưa hài lòng khi đề xuất của nhiều đại biểu Quốc hội về việc áp dụng mức thuế thu nhập doanh nghiệp 10% đối với các loại hình báo chí (ngoài báo in đã thống nhất áp dụng mức này) chưa được tiếp thu và giải trình đầy đủ. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội nhấn mạnh rằng Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đã phát biểu trước Quốc hội về việc tiếp thu ý kiến này, tuy nhiên, nội dung này chưa được thể hiện trong dự thảo cũng như trong báo cáo tiếp thu, chỉnh lý.

Toàn cảnh phiên họp

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy thì lưu ý rằng hoạt động khoa học và công nghệ không chỉ giới hạn ở nghiên cứu, mà còn bao gồm các khâu quan trọng khác như ứng dụng, thử nghiệm, chuyển giao công nghệ... Do đó, cần có quy định cụ thể về chính sách ưu đãi để khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào toàn bộ chu trình này.

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính phối hợp chặt chẽ với cơ quan soạn thảo để đánh giá kỹ lưỡng tác động của dự thảo luật, đặc biệt là ảnh hưởng đối với thu ngân sách nhà nước. Theo Chủ tịch Quốc hội, sự phát triển của doanh nghiệp là yếu tố then chốt để thúc đẩy sự phát triển của đất nước, do đó, cần đặc biệt lưu ý những nội dung có thể tác động đến nguồn thu ngân sách nhà nước. Chủ tịch Quốc hội khẳng định nhiệm vụ đặt ra là phải nuôi dưỡng nguồn thu, bảo đảm thu đúng, thu đủ, tránh tình trạng tận thu nhưng đồng thời phải ngăn chặn hiệu quả các hành vi lợi dụng chính sách để trốn thuế.

UBTVQH cho rằng, đây là luật rất khó, có tác động lớn tới cộng đồng doanh nghiệp, hoạt động sản xuất kinh doanh và cũng như tình hình phát triển kinh tế - xã hội, đề nghị Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính là cơ quan soạn thảo và các cơ quan có liên quan tiếp thu đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội, ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn thiện, bảo đảm chất lượng và tiến độ dự án trình Quốc hội xem xét, quyết định.