Thứ Bảy, ngày 21 tháng 12 năm 2024

Kiểm soát thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn

Đồng chí Trần Văn Bảy phát biểu tham luận tại tọa đàm

(Thanhuytphcm.vn) - Cần ban hành quy định các biện pháp cưỡng chế, chế tài xử lý đối với trường hợp các đối tượng thanh tra chây ì, cố tình né tránh, trốn tránh trách nhiệm, kéo dài thời gian, chậm hoặc không nộp tiền, tài sản bị chiếm đoạt, chiếm giữ, sử dụng trái phép hoặc bị thất thoát do hành vi trái pháp luật của đối tượng thanh tra gây ra... Đó là đề xuất của các đại biểu tại tọa đàm “Giải pháp thu hồi tài sản tham nhũng trên địa bàn TPHCM” do Ban Nội chính Thành ủy - Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực TPHCM phối hợp Báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức vào ngày 11/10.

Áp dụng các biện pháp ngăn chặn phù hợp

Tham luận về nâng cao hiệu quả công tác thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thiệt hại, thất thoát qua công tác thanh tra, Chánh Thanh tra TPHCM Trần Văn Bảy cho rằng, việc ra quyết định thu hồi tài sản cần thực thi ngay khi phát hiện đối tượng thanh tra có hành vi chiếm đoạt, chiếm giữ, sử dụng trái pháp luật hoặc làm thất thoát tài sản của Nhà nước mà không phải đợi kết luận thanh tra, trừ trường hợp luật có quy định khác. Đây cũng là giai đoạn quyết định tính hiệu quả trong việc thu hồi tài sản sai phạm ngay trong quá trình thanh tra. Việc kịp thời xử lý, thực hiện quyền tạm giữ, thu hồi tài sản sai phạm trong quá trình thanh tra cũng là một trong những biện pháp hữu hiệu thu hồi tài sản do hành vi trái pháp luật gây ra.

Theo đồng chí Trần Văn Bảy, sau khi ban hành kết luận thanh tra, đối với các kết luận thanh tra có nội dung liên quan việc thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, chiếm giữ, sử dụng tài sản trái pháp luật hoặc bị thất thoát, việc theo dõi được thực hiện thường xuyên, nghiêm túc, bằng nhiều hình thức. Bên cạnh đó, việc thu hồi tiền, tài sản theo kết luận thanh tra chậm thực hiện hoặc không hoàn thành việc thực hiện trong thời gian dài, sẽ được chuyển sang giai đoạn tiến hành kiểm tra, làm rõ; áp dụng các biện pháp theo thẩm quyền hoặc kiến nghị UBND TP áp dụng các biện pháp cần thiết, phù hợp để yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan nghiêm túc chấp hành việc thực hiện Kết luận thanh tra.

Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân TPHCM Ngô Phạm Việt cho biết, ngay từ khi kiểm sát việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố, kiểm sát viên, cán bộ kiểm sát phải chủ động nghiên cứu đề ra yêu cầu xác minh, kiểm tra thu thập tài liệu, chứng cứ làm rõ dấu hiệu hình sự, xác định tài sản bị chiếm đoạt. Bên cạnh đó, Viện Kiểm sát cũng tiến hành xác minh, kiểm soát, ngăn chặn tài sản liên quan đến dấu hiệu tội phạm, xác minh quan hệ nhân thân đối tượng nhằm truy vết tài sản liên quan cần xác minh; vận động, thuyết phục đối tượng tự nguyện nộp khắc phục hậu quả.

Bên cạnh đó, cần có các biện pháp ngăn chặn giao dịch, phong tỏa tài khoản, khám xét, thu giữ, tạm giữ tài liệu, đồ vật, tạm hoãn xuất cảnh, trưng cầu giám định, định giá tài sản, xác minh quyền sở hữu tài sản liên quan đến hành vi phạm tội tại các cơ quan chức năng như nhà, đất, tài khoản ngân hàng, tài khoản chứng khoán, cổ phần, vốn góp, máy móc, nhà xưởng… Việc chuyển dịch các tài sản này, trước, trong, sau thời gian phạm tội, cần nhanh chóng, kịp thời áp dụng các biện pháp ngăn chặn phù hợp.

Minh bạch thu nhập và tài sản người có chức vụ, quyền hạn

Nêu các giải pháp, Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân TPHCM Ngô Phạm Việt cho rằng, quá trình xét xử vụ án hình sự, Viện kiểm sát nhân dân và Toà án nhân dân cần chú trọng việc xét hỏi, tranh luận làm rõ hành vi phạm tội của bị cáo và tài sản bị thiệt hại, chiếm đoạt đã được sử dụng, chuyển hóa. Việc này nhằm áp dụng các biện pháp thu hồi chính xác, triệt để. Trong công tác thi hành án dân sự, cơ quan thi hành án phải chú trọng việc xử lý tài sản đã kê biên, phong tỏa và xác minh các tài sản mới để thực hiện việc thu hồi, đối với VKS phải thực hiện việc kiểm sát ngay từ khi nhận bản án có hiệu lực pháp luật, quyết định thi hành án.

Đồng chí Ngô Phạm Việt phát biểu tham luận tại tọa đàm

“Kiểm sát viên được phân công kiểm sát phải chủ động lập hồ sơ kiểm sát và xây dựng kế hoạch cụ thể để đề ra lịch trình, thời gian, nội dung cần kiểm sát, xác minh làm rõ thông tin, tài liệu về tài sản cần thi hành án; kiểm sát chặt chẽ tiến độ thi hành các vụ việc, tìm các giải pháp tác động, phối kết hợp với cơ quan thi hành án nhằm kịp thời đẩy nhanh tiến độ thi hành án, xử lý thu hồi tài sản.”- Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân TPHCM Ngô Phạm Việt nhấn mạnh.

Chánh Thanh tra TPHCM Trần Văn Bảy nhấn mạnh, tài sản thu hồi được trong quá trình thanh tra chủ yếu là tài sản liên quan trực tiếp đến sai phạm, trong khi thực tế, tài sản phạm tội thường được chuyển đổi hình thức sở hữu từ trước khi có quyết định khởi tố. Bên cạnh đó, việc kiểm soát tài sản của cán bộ, công chức vẫn chưa thực sự chặt chẽ. Mặc dù Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 và Nghị định 130 của Chính phủ đã có quy định về kiểm soát tài sản và thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn, nhưng hiện nay vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể về cách thức kiểm soát, cũng như chưa xây dựng được cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản và thu nhập.

Từ thực tiễn này, Chánh Thanh tra TPHCM Trần Văn Bảy đề xuất cần tiếp tục thực hiện nghiêm túc các chủ trương của Đảng và pháp luật của Nhà nước về thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế. Đồng thời, cần ban hành quy định các biện pháp cưỡng chế, chế tài xử lý đối với trường hợp các đối tượng thanh tra chây ì, cố tình né tránh, trốn tránh trách nhiệm, kéo dài thời gian, chậm hoặc không nộp tiền, tài sản bị chiếm đoạt, chiếm giữ, sử dụng trái phép hoặc bị thất thoát do hành vi trái pháp luật của đối tượng thanh tra gây ra. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu và hoàn thiện các quy định pháp luật về cơ chế tịch thu, thu hồi tài sản bằng hình thức hình sự hóa hành vi làm giàu bất hợp pháp để tăng hiệu quả chế tài xử lý tham nhũng.

Ngoài ra, cần có quy định về quyền thanh, kiểm tra theo dõi biến động của mọi tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong quá trình thanh tra (kể cả việc tăng, giảm tài sản, thu nhập); kiểm soát thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn nhằm tạo cơ sở quan trọng cho việc minh bạch hóa thu nhập và tài sản của người có chức vụ, quyền hạn và là một giải pháp hết sức quan trọng nhằm phòng ngừa và phát hiện tham nhũng cũng như góp phần nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản cho Nhà nước.

Phó Chánh án Toà án nhân dân TPHCM Phùng Văn Hải cho biết, các vụ án tham nhũng, kinh tế được phát hiện trong thời gian gần đây có lượng hồ sơ lên đến hàng trăm ngàn bút lục, bản án hàng trăm trang nhưng phát hành án theo quy định của pháp luật chỉ có 10 ngày nên khó có thể tránh được một số sơ sót nhất định, ảnh hưởng tới tiến độ thi hành án, thu hồi tài sản. Các vụ án này thường được dư luận xã hội hết sức quan tâm và với mong muốn sớm kết thúc việc điều tra, trong khi các cơ quan tố tụng tập trung vào việc thu thập các chứng cứ liên quan đến việc chứng minh tội phạm của các bị can, bị cáo nên dẫn đến thiếu sót trong công tác thu thập chứng cứ để giải quyết phần dân sự trong vụ án hình sự và các biện pháp tư pháp; dẫn đến việc kê biên đôi khi còn chưa đầy đủ, chưa đúng quy định.