Ngày 17/12, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội thảo “Xây dựng chính sách và giải pháp thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam.”
Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050 nhấn mạnh, ưu tiên đầu tư phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đưa Việt Nam trở thành trung tâm về nhân lực bán dẫn toàn cầu, có khả năng tham gia sâu vào các công đoạn của công nghiệp bán dẫn, là bước đi đầu tiên để Việt Nam phát triển công nghiệp bán dẫn.
Chiến lược cũng xác định tập trung nguồn lực, cơ chế ưu đãi đặc biệt để nghiên cứu, thiết kế, sản xuất sản phẩm bán dẫn chuyên dụng, qua đó thúc đẩy phát triển bền vững các ngành, lĩnh vực: công nghiệp điện tử, chuyển đổi số, AI hóa thiết bị điện tử, IoT và AI hóa thiết bị IoT.
Ông Bùi Hoàng Phương, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ nhận định hiện nay, các doanh nghiệp, kỹ sư của Việt Nam đã từng bước tham gia vào các công đoạn trong chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn.
Đặc biệt, thiết kế chip là công đoạn mà Việt Nam có lợi thế. Trong công đoạn đóng gói, kiểm thử, Việt Nam có tiềm năng và cơ hội lớn để phát triển thành một trung tâm đóng gói chip bán dẫn của thế giới.
Về sản xuất vật liệu, thiết bị sản xuất chip bán dẫn, Việt Nam đã dần hình thành năng lực sản xuất trong công đoạn này. Ở lĩnh vực chế tạo, sản xuất chip bán dẫn, dù chưa có nhà máy sản xuất bán dẫn quy mô công nghiệp nhưng Việt Nam đã có một số cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất chip bán dẫn mang tính chất thử nghiệm đã được triển khai.
Dù vậy, ngành bán dẫn Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức, tồn tại như chưa có năng lực nghiên cứu, sản xuất vật liệu, thiết bị sản xuất chip bán dẫn trong nước; chưa hình thành đội ngũ có năng lực kỹ thuật ở mức tổng thể, đầy đủ các công đoạn nên khó làm chủ một sản phẩm hoàn chỉnh; chưa có nhà máy chế tạo, sản xuất chip bán dẫn.
Để khắc phục những tồn tại, hạn chế đó, Bộ Khoa học và Công nghệ đã từng bước hoàn thiện hành lang pháp lý để thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn.
Cùng với thực thi hiệu quả các cơ chế mới để ưu tiên nguồn lực, ngân sách cho các đề tài nghiên cứu, hạ tầng nghiên cứu trong lĩnh vực bán dẫn, các chính sách thu hút đầu tư từ nước ngoài cũng được đẩy mạnh.
Quang cảnh hội thảo “Xây dựng chính sách và giải pháp thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam”. (Ảnh: TTXVN)Trong số đó, các dự án đầu tư phải đi kèm với chuyển giao công nghệ, gắn kết với doanh nghiệp và hệ sinh thái trong nước, đồng thời thúc đẩy hình thành các trung tâm R&D tại Việt Nam.
Theo Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương, việc thành lập Trung tâm quốc gia hỗ trợ sản xuất thử chip bán dẫn theo mô hình tập trung - Multi Project Wafer (MPW) sẽ là giải pháp nhằm giải quyết ngay điểm nghẽn về sản xuất thử chip do thiếu nhà máy chế tạo.
Trung tâm MPW sẽ là giải pháp cấp thiết trong ngắn hạn để giảm chi phí và thời gian sản xuất thử, đồng thời hỗ trợ đầu ra cho hoạt động thiết kế của kỹ sư, viện nghiên cứu, và doanh nghiệp khởi nghiệp trong nước.
“Trong tầm nhìn 2050, để khắc phục triệt để tồn tại, hạn chế lớn nhất là việc chưa làm chủ công đoạn chế tạo, chúng ta cần xây dựng lộ trình và chuẩn bị các điều kiện cần thiết để thu hút hoặc đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất chip bán dẫn, từng bước làm chủ công nghệ lõi và khẳng định vị thế quốc gia,” Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương nhìn nhận.
Cùng với Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Luật Công nghiệp công nghệ số được ban hành tháng 6/2025 đã đặt nền móng pháp lý để phát triển công nghiệp công nghệ số và công nghiệp bán dẫn.
Luật Công nghiệp công nghệ số đã quy định các nguyên tắc phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam với trọng tâm là phát triển chip bán dẫn có tính đột phá trong các ngành, lĩnh vực; liên kết chặt chẽ với hệ sinh thái bán dẫn toàn cầu.
Đặc biệt, Luật Công nghiệp công nghệ số cùng với một số Luật như đầu tư, thuế thu nhập doanh nghiệp, xuất nhập khẩu... đã dành những cơ chế hỗ trợ, ưu đãi đặc biệt, vượt trội cho hoạt động công nghiệp bán dẫn.
Dự án nghiên cứu sản xuất sản phẩm bán dẫn với vốn đầu tư chỉ từ 6.000 tỷ đồng sẽ được áp dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp ưu đãi đối với các dự án đặc biệt theo Luật đầu tư; miễn toàn bộ tiền thuê đất, thuê mặt nước của dự án; miễn thuế thu nhập cá nhân cho nhân lực chất lượng cao trong 5 năm; miễn giấy phép lao động và visa 5 năm cho nhân lực chất lượng cao là người nước ngoài.
Trong khi đó, các ngành, lĩnh vực ưu tiên khác, quy mô vốn đầu tư từ 30.000 tỷ đồng trở lên mới được áp dụng các chính sách ưu đãi này.
Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Huỳnh Thành Đạt phát biểu tại hội thảo. (Ảnh: TTXVN)Chia sẻ tại hội thảo, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Huỳnh Thành Đạt cho rằng để Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đi vào thực chất, khu vực kinh tế tư nhân cần được xác định là lực lượng đồng hành quan trọng, từng bước phát huy vai trò dẫn dắt và lan tỏa trong phát triển ngành.
Đặc biệt, doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo có ý nghĩa rất quan trọng trong việc hình thành năng lực nội sinh, tăng cường liên kết với khu vực FDI và từng bước nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu.
Mặt khác, theo ông, trong phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam, nhân lực là yếu tố quyết định nhưng hiện cũng là “điểm nghẽn" lớn nhất. Quá trình đào tạo đòi hỏi phải có sự gắn kết chặt chẽ hơn nữa giữa Nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp, cùng với chủ động thu hút chuyên gia quốc tế và người Việt Nam ở nước ngoài tham gia.
Đề cập đến đào tạo nhân lực bán dẫn tại Việt Nam, ông Lưu Huê Tiến, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần giáo dục quốc tế SUN Edu cho rằng điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là sự lệch pha giữa đào tạo và nhu cầu thực tế, dẫn đến sinh viên mới ra trường cần phải đào tạo thêm.
Từ hiệu quả thực tiễn của mô hình đào tạo theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp mà SUN Edu đang triển khai, doanh nghiệp đề xuất Nhà nước nghiên cứu ban hành cơ chế đặt hàng đào tạo nhân lực vi mạch bán dẫn, nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn./.