Trình bày báo cáo giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, Phó Trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát Vũ Hồng Thanh nêu rõ những kết quả trong quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn. Trong đó, thời điểm hiện nay, trong các quy hoạch cấp quốc gia mới có quy hoạch sử dụng đất quốc gia và 4/38 quy hoạch ngành quốc gia được phê duyệt (14/38 quy hoạch ngành quốc gia đã lập xong, lấy ý kiến, trình thẩm định trong đó có 3 quy hoạch đã được tổ chức thẩm định xong; 1 quy hoạch đang trình thẩm định). Trách nhiệm chính là của Chính phủ, các bộ ngành liên quan; chỉ có Bộ Giao thông Vận tải là đã được phê duyệt 4/5 quy hoạch ngành quốc gia thuộc lĩnh vực của bộ. Tất cả các quy hoạch đều được phê duyệt chậm hơn thời hạn ngày 31/12/2020 theo yêu cầu tại Nghị quyết 11/NQ-CP…

Báo cáo cũng chỉ rõ những tồn tại, hạn chế trong việc triển khai lập, thẩm định, quyết định/phê duyệt quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh. Theo đó, những tồn tại, hạn chế trong việc triển khai lập, thẩm định, quyết định/phê duyệt quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh chủ yếu do những bất cập liên quan đến nội dung các văn bản hướng dẫn thi hành và các văn bản chỉ đạo, điều hành và các quy định pháp luật có liên quan. Ngoài việc ban hành văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành liên quan đến quy hoạch quá chậm, các tồn tại, hạn chế khác phát sinh trong quá trình triển khai lập, thẩm định, quyết định/phê duyệt quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh như một số quy định pháp luật liên quan đến chi phí cho hoạt động quy hoạch được ban hành còn chậm; các quy định về đấu thầu lựa chọn tư vấn lập quy hoạch được ban hành trước khi Luật Quy hoạch và Luật Đầu tư công có hiệu lực; việc lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh vẫn còn chậm..

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, trong năm 2022, Quốc hội tiến hành 4 chuyên đề giám sát, trong đó có 2 cuộc giám sát tối cao của Quốc hội (việc chấp hành chính sách pháp luật quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực cho đến nay và vấn đề thực hành tiết kiệm chống lãng phí). Hoạt động giám sát phải làm thiết thực, hiệu quả; giám sát phải làm đến nơi đến chốn, có những kết luật rõ ràng, minh bạch, quy rõ và xác định trách nhiệm, xem xét trách nhiệm tập thể, cá nhân. Giám sát của Quốc hội để đảm bảo xây dựng một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân.

Khẳng định tầm quan trọng của công tác quy hoạch, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, “quy hoạch phải đi trước một bước”, quy hoạch đảm bảo tốt, đúng tiến độ mới tạo điều kiện cho phát triển kinh tế - xã hội. Do đó, Đoàn giám sát phải tập trung làm rõ những nội dung trọng tâm của mục tiêu giám sát; đánh giá kỹ lưỡng chất lượng và tiến độ cụ thể của công tác quy hoạch…

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cũng cho rằng, hai vấn đề quan trọng đối với công tác quy hoạch là tiến độ và chất lượng. Do đó, đoàn giám sát cần đánh giá kỹ về chất lượng công tác quy hoạch, không vì đẩy nhanh tiến độ mà giảm chú ý đến chất lượng công tác quy hoạch.

Các đại biểu dự họp UBTVQH

Thảo luận tại phiên họp, đa số ý kiến các Ủy viên UBTVQH thống nhất cao với báo cáo bước đầu của đoàn giám sát. Một số ý kiến cho rằng, trong quá trình giám sát cũng cần quan tâm đánh giá việc xây dựng vận hành hệ thống thông tin và dữ liệu cho công tác quy hoạch quốc gia; việc điều chỉnh quy hoạch trong thực hiện quy hoạch; triển khai những mảng quy hoạch hiện có được lập trước khi Luật Quy hoạch có hiệu lực cũng cần có đánh giá đầy đủ…

UBTVQH đề nghị đoàn giám sát tiếp thu đầy đủ các ý kiến của thành viên UBTVQH về đánh giá, kết quả bước đầu. Đồng thời, sau cuộc giám sát phải làm rõ được các nội dung: danh mục văn bản pháp luật và thời hạn ban hành theo quy định của luật; đối chiếu danh mục hệ thống quy hoạch thực tế đã làm, chất lượng và tiến độ cụ thể; đánh giá chất lượng và tiến độ quy hoạch; thời gian giao nhiệm vụ, lập, thẩm định, phê duyệt, công bố và thời gian triển khai thực hiện…

Bên cạnh đó, giám sát phải đánh giá bước đầu chất lượng công tác lập quy hoạch; việc thực hiện quy hoạch cũ kết nối với quy hoạch mới; chỉ rõ các quy hoạch treo, công bố thông tin công khai…, để từ đó có kiến nghị cụ thể với Chính phủ và các bộ ngành. Trong kết luận về thảo luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ, cần đánh giá chung về thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch tác động đến sự phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước. Cần thiết đưa ra kiến nghị nếu nơi nào chậm trễ trong công tác quy hoạch phải đăng công khai trên các phương tiện truyền thông…