Trong số báo ra ngày 1/5/1975, báo Nhân dân đã đăng trên trang nhất câu chúc mừng màu đỏ chạy suốt 8 cột báo: “Hoan hô Sài Gòn giải phóng” và một dòng thông tin như là một tin cực ngắn mà vô cùng quan trọng: “Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng”. Trên trang bìa, báo đăng tấm ảnh Bác Hồ tươi cười đang vẫy tay như đang chào miền Nam đã được giải phóng. Bài xã luận của báo nhan đề “Thắng lợi vĩ đại của dân tộc ta” nhấn mạnh: “Cuộc chiến đấu thần thánh của nhân dân ta để giải phóng hoàn toàn đất nước đã giành được thắng lợi cực kỳ vĩ đại. Cuộc chiến tranh thực dân mới của đế quốc Mỹ đã thất bại hoàn toàn. Từ nay nước Việt Nam ta độc lập, tự do. Nhân dân ta hoàn toàn làm chủ đất nước và cuộc sống của mình. Lịch sử dân tộc ta và cách mạng Việt Nam đang viết sang chương mới”.

Trong số này, báo còn đăng nhiều bài viết vừa phản ánh diễn biến chiến dịch vừa phản ánh không khí hào hứng, phấn khởi của cả nước trước niềm vui thắng lợi, cũng như các hoạt động chúc mừng của bạn bè thế giới, đồng thời bước đầu tổng kết, đánh giá về cuộc chiến. Đó là các bài “Mệnh lệnh của Bộ Chỉ huy các lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng Miền Nam Việt Nam”, “Diễn biến của chiến dịch Hồ Chí Minh”, “Kết thúc mười năm dính líu quân sự của Mỹ ở Miền Nam Việt Nam”, “Những giờ phút cuối cùng của Mỹ - ngụy ở Sài Gòn”, “Sự sụp đổ của Sài Gòn kết thúc một kỷ nguyên sau chiến tranh Thế giới thế thứ 2”, “Tổng kết sự dính líu của Mỹ ở Việt Nam”, “Tổ quốc tình thương”, “Sài Gòn ta đó”, “Hà Nội chung niềm vui lớn với Sài Gòn”, “Các vị lãnh đạo Nhà nước Campuchia cảm ơn các vị lãnh đạo Nhà nước ta”, “Thế giới hoan hô thắng lợi vĩ đại của nhân dân ta”, “Đoàn đại biểu nhân dân thủ đô đến mừng Đoàn đại diện đặc biệt Cộng hòa Miền Nam Việt Nam”…

Trang nhất báo Hà Nội mới số ra ngày 1/5/1975. (Ảnh chụp lại từ Thư viện Quốc gia)

Đặc biệt, số báo này còn có các bài viết “1911: Bác Hồ ở Sài Gòn” và “Thành phố Hồ Chí Minh ngày giải phóng”. Bài báo thứ nhất đã nhắc lại sự kiện ngày 5/6/1911, người thanh niên Văn Ba đã rời Sài Gòn để đi tìm đường cứu nước và “64 năm sau ngày Người từ giã Sài Gòn, con cháu của Người, thế hệ do Người giáo dục và lãnh đạo, tiến công và nổi dậy giải phóng Sài Gòn, thực hiện điều mong muốn và lý tưởng chiến đấu cao quý suốt đời của Người là giành lại độc lập cho Tổ quốc”. Còn ở bài viết thứ hai, rất đặc biệt là tờ báo đã gọi rõ Sài Gòn là “Thành phố Hồ Chí Minh”, nối tiếp cách gọi không chính thức của đồng bào và các đại biểu Quốc hội miền Nam đã đề đạt nguyện vọng được đặt tên vị lãnh tụ vĩ đại cho thành phố Sài Gòn từ năm 1946!

Ở số ngày 2/5/1975, báo Nhân dân tiếp tục đi 8 cột báo dòng chữ màu đỏ “Miền Nam hoàn toàn giải phóng” cùng nhiều bài viết nối tiếp mạch thông tin của số hôm trước, trong đó có thể nêu: “Từ sáng 1/5/1975: Miền Nam hoàn toàn giải phóng...”, “Thắng lợi vĩ đại của cách mạng Việt Nam”, “Chúng ta đã thực hiện một cách tốt đẹp nhất lời căn dặn cuối cùng của Bác Hồ”, “Mừng chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta, nhà máy luyện thép, cán thép Gia Sàng ra mẻ thép đầu tiên”, “Dấy lên phong trào thi đua lao động, sản xuất và tiết kiệm sôi nổi, liên tục, đều khắp”, “Như có Bác trong ngày đại thắng”, “Ngày 1/5 ở Sài Gòn”, “Sài Gòn ngày đầu giải phóng”...

Là tờ báo phát hành 2 số mỗi tuần, báo Lao động, cơ quan Trung ương của Tổng Công đoàn Việt Nam, số ra ngày 3/5/1975 đã chạy 8 cột ở trang nhất dòng chữ màu đỏ “Giải phóng hoàn toàn miền Nam”. Báo trích dẫn lời của Thủ tướng Phạm Văn Đồng tại cuộc mít tinh kỷ niệm Ngày Quốc tế Lao động 1/5/1975: “Giờ đây, tình hình mới và nhiệm vụ mới đòi hỏi mọi người chúng ta phải lớn lên nhanh chóng, góp phần xứng đáng nhất của mình vào việc xây dựng chủ nghĩa xã hội…”. Số báo này còn có một số bài nổi bật như "Chào mừng chiến thắng huy hoàng của nhân dân cả nước ta: Giải phóng hoàn toàn miền Nam”, “Lòng người Hà Nội”, “Hải Phòng trong niềm vui của cả nước”, “Việt Nam anh hùng”, “Truyền thống đấu tranh của nhân dân Sài Gòn: một mũi nhọn tiến công sắc bén”… Trong đó, bài “Ba bản tuyên ngôn độc lập của dân tộc” đã nêu lại 3 bản tuyên ngôn của dân tộc ta, đó là “bài thơ của Lý Thường Kiệt đã được ghi vào lịch sử như Bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc ta”, còn “bài Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi là bản Tuyên ngôn độc lập thứ hai, trong đó có đoạn: Xã tắc từ đây bền vững/Giang sơn từ đây đổi mới…”, “và bản thứ ba Bác Hồ đã viết trong những ngày rực lửa Cách mạng tháng Tám và đọc trong ngày 2/9/1945 ở quảng trường Ba Đình…”.

Trang nhất báo Lao động số ra ngày 3/5/1975. (Ảnh chụp lại từ Thư viện Quốc gia)

Số ra ngày 1/5/1975 của báo Hà Nội mới cũng tràn ngập niềm vui chiến thắng. Báo nổi bật với dòng chữ màu đỏ chạy suốt 8 cột báo “Thành phố Sài Gòn hoàn toàn giải phóng”. Trong bài xã luận “Thành phố Hồ Chí Minh càng rực rỡ tên vàng”, báo viết: “Trong không khí hào hùng của ngày hội Lao động, cả nước hân hoan hướng về thành phố Hồ Chí Minh trong niềm phấn khởi tự hào tràn ngập mọi con tim. Cả Hà Nội tưng bừng rộn rịp nhiệt liệt chào mừng chiến công vô cùng hiển hách của Sài Gòn kết nghĩa đại thắng. Sài Gòn đại thắng đánh dấu một trang chói lọi trong pho sử đấu tranh lâu dài, gian khổ, anh dũng tuyệt vời chống giặc cứu nước vĩ đại của dân tộc ta…”. Bên cạnh đó, báo còn nhiều bài nổi bật như “Mở màn hồi 17 giờ ngày 26/4, 11 giờ 30 phút hôm qua 30/4: Chiến dịch lịch sử giải phóng Sài Gòn mang tên “chiến dịch Hồ Chí Minh” đã toàn thắng, thành phố Sài Gòn hoàn toàn giải phóng”, “Hà Nội tràn ngập cờ và khẩu hiệu, rền vang tiếng pháo mừng Sài Gòn giải phóng”, “Công nhân lao động các thành thị miền Nam trong cao trào nổi dậy đánh đổ ngụy quyền”, “Sài Gòn 30 năm kiên cường chống xâm lược”, “Pho và Kit-xing-giơ nói về sự thất bại của Mỹ ở Việt Nam”, “Các hãng tin phương Tây viết về cuộc tháo chạy hoảng loạn của bọn Mỹ khỏi Sài Gòn ngày 29/4”…

Sự kiện ngày 30/4/1975 không chỉ là một sự kiện đặc biệt quan trọng của đất nước ta, dân tộc ta mà còn là một sự kiện nổi bật của thế giới trong thế kỷ XX. Vì vậy, lược lại một số tư liệu báo chí trong nước cũng phần khái quát được không khí náo nức của ngày toàn thắng cũng như ý nghĩa trọng đại của nó. Càng đọc, càng tìm hiểu sự kiện này, chúng ta càng trân trọng thành tựu của đất nước hôm nay bởi tất cả tiền đồ, vị thế xán lạn chúng ta đang có đã có phần đóng góp rất lớn của các thế hệ cha anh trong những ngày tháng 4/1975 lịch sử!