Đau đáu về nghĩa tình với đồng đội, tám năm trước, NSƯT Phi Yến đã xây dựng tại nhà riêng (An Phú Đông, Quận 12) bia tưởng niệm “Nghệ sĩ - Chiến sĩ Văn công giải phóng đã hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước và mất sau chiến tranh”. Từ đấy đến nay, NSƯT Phi Yến đều tổ chức ngày giỗ chung thật ấm áp cho các đồng đội, đồng chí vào ngày 27/7 Âm lịch hàng năm.

“Năm nay, ngày giỗ được chuyển sang theo lịch dương, chung dịp cả nước kỷ niệm 70 năm Ngày Thương binh Liệt sĩ 27/7. Mỗi năm, đến ngày hẹn là các anh chị em từng tham gia văn công giải phóng năm xưa hiện còn sống ở nhiều tỉnh thành trong cả nước cũng tề tựu về đây cùng ôn lại truyền thống, tưởng nhớ những đồng đội, đồng chí đã mất. Năm nào ít cũng có hơn 40 người về”, NSƯT Phi Yến cho biết.

Thuộc lớp nghệ sĩ văn công giải phóng đầu tiên, nghệ sĩ Hoàng Dũng cho biết: khi phong trào đồng khởi của nhân dân miền Nam lên cao vào năm 1960 với sự ra đời của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam (tháng 12/1960), trước nhu cầu phục vụ tinh thần cho bộ đội và nhân dân trong chiến đấu, các đoàn văn công giải phóng được thành lập trên khắp miền Nam, tập hợp những chàng trai, cô gái chưa hề qua đào tạo trường lớp nghệ thuật, chỉ có tấm lòng với kháng chiến và có chút năng khiếu trời cho. Lực lượng ấy đã tự mình rèn luyện, sáng tạo trong môi trường vô cùng thiếu thốn, khó khăn và nhanh chóng lớn mạnh, theo chân các đoàn quân trên khắp các chiến trường, mang lời ca tiếng hát đến những nơi ác liệt nhất.

Trên bước đường chiến đấu, có những người đã ngã xuống, chiến thắng cuối cùng có sự đóng góp máu xương của những người nghệ sĩ - chiến sĩ văn công giải phóng, như: soạn giả Trần Hữu Trang, soạn giả Ngọc Cung, nhạc sĩ Hoàng Việt, nhà thơ Lê Anh Xuân, nghệ sĩ Bảy Lương, Chín Châu, Hoàng Điệp…

Các nghệ sĩ cùng hát lại những bài ca đã từng vang lên khắp các chiến hào cùng các nghệ sĩ - chiến sĩ văn công giải phóng.

“Sự hy sinh của các chú, các cô, các anh, các chị để cho đất nước này có cuộc sống bình yên. Chúng tôi hôm nay và các thế hệ mai sau luôn ghi nhớ công ơn này của các liệt sĩ, chúng tôi nguyện sống xứng đáng với sự hy sinh của các anh hùng liệt sĩ văn công giải phóng. Chúng tôi luôn tiếp bước con đường mà các cô chú anh chị chưa bước tới”, nghệ sĩ Hoàng Dũng xúc động chia sẻ.

Tưởng niệm những người đã khuất, các nghệ sĩ đã thắp hương tại bia tưởng niệm và cùng nhau hát lại những khúc ca hào hùng đã cùng các nghệ sĩ - chiến sĩ văn công giải phóng đồng hành cùng các đoàn quân trên khắp các mặt trận, từng tiếp thêm dũng khí, niềm tin và hy vọng cho biết bao người lính giữa những tháng ngày gian khổ.

“Chúng ta hát lại để càng thêm khắc ghi những gì đẹp nhất mà các chú, các anh đã để lại, để luôn ghi nhớ sự hy sinh của những người đi trước, để khẳng định và quyết tâm tiếp bước xây dựng và phát triển nền nghệ thuật cách mạng hôm nau”, nhạc sĩ Trần Xuân Tiến, trưởng thành từ phong trào “Hát cho đồng bào tôi nghe” từ đô thành Sài Gòn luôn dành những tình cảm trân trọng cho các nghệ sĩ - chiến sĩ văn công giải phóng, chia sẻ tại buổi tưởng niệm.