Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương, ngày 28/12/2020, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh, việc phải kỷ luật đồng chí, đồng đội của mình thật khổ tâm, đau xót, nhưng vì sự tiến bộ chung, vì để mong nhiều người không mắc sai phạm, phải kỷ luật một vài người để cứu muôn người, đồng thời lưu ý đội ngũ cán bộ cả nước, rường cột của nước nhà, công bộc của dân, phải luôn tự soi tự sửa để không mắc vào những cám dỗ vật chất, để không xảy ra những điều không ai mong muốn...

Trên thực tế, mỗi vụ xử lý kỷ luật, mỗi lần xét xử cán bộ công chức, nhất là cán bộ lãnh đạo, đều là nỗi đau của nhiều người. Trước hết, đó là nỗi đau của chính cán bộ đó. Không phải cán bộ nào bị xử lý đều hư hỏng suy thoái trong thời gian dài hoặc cả quá trình, mà hầu hết là từng có những phấn đấu, những thành tích nào đó; thậm chí không ít trường hợp đã từng có những nỗ lực vượt bậc, giành được thành tựu vang dội. Trong một điều kiện nào đó, có khi có cả yếu tố kết quả lẫn chủ quan, nhất là sự tự rèn luyện, tu dưỡng không còn được thường xuyên, liên tục, mà cán bộ đó đã không giữ được mình trong sạch, gương mẫu. Khi đó, tất cả những đóng góp trước đó gần như bị phủ định, bởi với xã hội, không mấy người còn nhớ đến công lao, thành tích. Và khi đối mặt với sụp đổ của sự nghiệp chính trị, sự lên án của dư luận xã hội, sự oán trách của người thân và những người có liên quan…, nỗi đau của mỗi cá nhân bị xử lý có thể không gì đong đếm được.

Với gia đình, người thân của cán bộ bị xử lý, sự tác động về tâm lý, tình cảm, dư luận cũng không hề nhỏ. Khi thông tin đó được phủ đầy trên mặt báo, trên mạng xã hội với rất nhiều lời phê phán, công kích thì sự chịu đựng của người thân có thể là một sự trừng phạt không hề nhẹ đối với người bị xử lý. Nhất là với trẻ nhỏ, vốn từng có hình tượng đẹp về ông bà, cha mẹ của mình, nay phút chốc thay đổi thì không chỉ là sự thất vọng, buồn tủi mà có thể là nỗi đau dai dẳng, thậm chí hình thành nên những suy nghĩ và hành động tiêu cực. Câu đúc kết của dân gian “Một người làm quan cả làng được cậy, một người làm bậy cả họ mang nhơ” chưa chắc đúng ở vế đầu nhưng vế sau thì dường như luôn đúng!

Nỗi đau đó còn ở cơ quan, tổ chức, địa phương… của cán bộ bị xử lý. Hẳn không ai vui gì khi đồng chí, đồng nghiệp hoặc cấp trên của mình bị kỷ luật, truy tố, kết án… Xét về mặt xã hội, uy tín của cơ quan, đơn vị ít nhiều bị ảnh hưởng, khi được nhiều người nhớ tới là một trường hợp cụ thể về vi phạm. Ngay cả về tâm lý của một số người, khi nhắc đến cá nhân đó, vị trí đó, phòng làm việc đó… cũng có thể để lại những dấu ấn không hay, tác động đến thái độ, sự nhiệt tình trong công tác. Đó là chưa kể những hậu quả để lại từ vi phạm bị xử lý, như liên đới trách nhiệm của người khác, của tổ chức (cả về mặt kỷ luật đảng lẫn hành chính)…

Nhìn rộng ra hơn, một xã hội, một địa phương có nhiều trường hợp bị xử lý có thể là dấu hiệu cho thấy những chuyển biến tích cực trong lãnh đạo, quản lý, kiểm tra, giám sát… Tuy nhiên, điều đó cũng có nghĩa rằng nơi đó từng có nhiều sai phạm, gắn với những hạn chế, yếu kém trong quản lý, điều hành để dẫn đến những sai phạm đó. Cùng với đó, có thể có những tổn thất về mặt tài sản của Nhà nước, của tổ chức, cá nhân và các hậu quả khác mang tính vật chất, tính xã hội, nhất là với các sai phạm về quản lý đất đai, tài sản… Như vậy, trong nhận thức bình thường, chắc hẳn có sự đan xen giữa tâm lý tích cực và tiêu cực. Một địa phương, một đơn vị có hiện tượng đó chắc ít nhiều không vui, chứ không thể nào tự hào hay phấn khởi trước việc xử lý đó.

Chỉ tính riêng từ sau phiên họp 19 (hồi tháng 1/2021) của Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đến nay, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã xử lý kỷ luật và kiến nghị, yêu cầu xử lý kỷ luật 12 tổ chức đảng và 20 đảng viên thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý liên quan các vụ án, vụ việc do Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo; trong đó, có 3 Ủy viên, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, 2 thứ trưởng, 2 lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh, 13 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang. Các cơ quan đã chuyển hơn 270 hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm đến cơ quan điều tra (gấp hơn 4 lần so với cùng kỳ các năm trước, khi chưa có cơ chế chỉ đạo phân công)... Như vậy, chỉ riêng ở lĩnh vực này, đã có rất nhiều tổ chức, cá nhân phải nhận nỗi đau do vi phạm của một số người gây ra.

Dù đau nhưng vẫn phải xử lý kiên quyết, nghiêm minh đối với các sai phạm của cán bộ, đảng viên, đó là quan điểm chỉ đạo nhất quán của Đảng ta. Nhiều người đã ví việc xử lý đó như cắt bỏ khối u trong một cơ thể, dù đau đớn, để lại di chứng… nhưng nếu không mạnh dạn cắt bỏ thì sẽ ảnh hưởng đến tính mạng, tức sự tồn vong của Đảng và chế độ.

Do đó, giải pháp tốt nhất, an toàn nhất vẫn là phòng ngừa các sai phạm, bằng biện pháp tuyên truyền, giáo dục, kiểm tra, giám sát… với các quy định chặt chẽ, khoa học, thuyết phục và việc triển khai thực hiện một cách tự giác, rộng rãi của tất cả cán bộ, đảng viên. Điều đó cũng có giá trị tương tự như phương châm rèn luyện của các chiến sĩ lực lượng vũ trang: thao trường đổ mồ hôi, chiến trường bớt đổ máu! Hoàn toàn không có điều gì tốt đẹp mà tự dưng đến cả!