Kính thưa đồng chí Tổng Bí thư Đỗ Mười,
Kính thưa đồng chí Nguyễn Văn Linh, Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương,
Kính thưa các đồng chí Cách mạng lão thành và khách quý của Đại hội,
Kính thưa các đồng chí đại biểu,
Hôm nay, Đảng bộ thành phố chúng ta họp Đại hội đại biểu lần thứ V (vòng 2) của Đảng bộ thành phố sau khi Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII kết thúc thắng lợi.
Dưới ánh sáng của Nghị quyết Đại hội VII của Đảng, Đại hội chúng ta sẽ kiểm điểm một cách sâu sắc hơn việc thực hiện Nghị quyết Đại hội VI của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ IV, đề ra phương hướng 5 năm 1991 – 1995 và bầu Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố khóa V.
Từ diễn đàn Đại hội này cho phép tôi thay mặt Đại hội và Đảng bộ thành phố nhiệt liệt chào mừng và bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đồng chí Tổng Bí thư Đỗ Mười, đồng chí Cố vấn Nguyễn Văn Linh và các đồng chí có trọng trách trong Đảng và Nhà nước đã đến dự Đại hội. Sự có mặt của các đồng chí là một sự cổ vũ lớn cho Đại hội chúng tôi.
Tôi xin nhiệt liệt chào mừng và bày tỏ lòng kính trọng, lòng biết ơn đối với các đồng chí cách mạng lão thành, các đồng chí bậc đàn anh, đàn chị đi trước trong tập thể lãnh đạo kiên cường của Đảng bộ thành phố chúng ta qua các thời kỳ khác nhau của cách mạng; nhiệt liệt chào mừng các đồng chí khách mời của Đại hội, các đồng chí đại diện các ban, ngành, các đoàn thể nhân dân, các tập thể lao động, bằng trí tuệ, tâm huyết và công sức của mình đã và đang góp phần xây dựng và bảo vệ thành phố đứng vững và đi lên trong sự nghiệp đổi mới của đất nước…
Thưa các đồng chí đại biểu,
Để chuẩn bị cho Đại hội, từ đầu năm 1990, Thành ủy đã thành lập 3 Tiểu ban: Tiểu ban Nội dung, Tiểu ban Nhân sự, Tiểu ban Tổ chức Đại hội. Từ đó đến nay các Tiểu ban đã tích cực làm việc. Các văn kiện dự thảo đã được Ban Chấp hành thảo luận và sửa chữa trước khi lấy ý kiến trong cán bộ và các đại biểu nhân dân thành phố.
Các cấp đảng bộ, các đoàn thể quần chúng, nhiều đồng chí lão thành cách mạng, đại biểu các giới khoa học, nhân sĩ, trí thức, nhiều đoàn viên, hội viên các đoàn thể đã nhiệt tình tham gia đóng góp ý kiến. Thành ủy đã nhận được những thư riêng đầy tâm huyết của nhiều đồng chí cán bộ bày tỏ sự hoan nghênh chủ trương mở rộng việc tham gia ý kiến của nhiều người vào các văn kiện quan trọng của Đại hội.
Qua đóng góp ý kiến của các cấp đảng bộ và đại biểu nhân dân thành phố, Ban Chấp hành đã sửa chữa văn kiện để trình Đại hội.
Trong hai ngày 17 và 18/10, các đại biểu dự Đại hội lần thứ V (vòng 2) Đảng bộ thành phố đã thảo luận góp ý kiến vào hai văn kiện: Báo cáo chính trị và Báo cáo kiểm điểm của Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố (khóa IV).
Trừ một số ít đại biểu có những lý do đột xuất, còn hầu hết đều tham gia thảo luận tại đoàn (Tổ) một cách nghiêm túc, thẳng thắn, thể hiện tinh thần trách nhiệm và trí tuệ của Đảng bộ.
Nhìn chung có ba dạng ý kiến:
Đa số đại biểu chấp nhận cấu trúc, nội dung của các văn kiện; cho rằng các Báo cáo viết công phu, súc tích, đánh giá tình hình sát đúng; nhất trí với phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu 5 năm tới. Số ý kiến này đi sâu bổ sung, phân tích tình hình tìm nguyên nhân, đề xuất thêm biện pháp thực hiện mục tiêu, phương hướng.
Một bộ phận đại biểu chấp nhận nội dung, nhưng cho văn kiện còn dàn đều, dài dòng, chưa tiếp thu hết ý kiến của cán bộ các ngành các cấp đóng góp; hoặc không nhất trí từng phần, soạn lại nội dung gởi cho Đoàn Chủ tịch; có nhiều ý kiến khác nhau về một số vấn đề thuộc về mục tiêu, biện pháp sắp tới; đề nghị làm rõ trách nhiệm tập thể và cá nhân lãnh đạo trên một số vụ việc gây tổn thất lớn.
Loại ý kiến thứ ba, cá biệt nêu lên những vấn đề cần phải được thảo luận, tranh luận trong Đại hội.
Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Đoàn Chủ tịch sẽ bổ sung vào văn kiện những ý kiến xác đáng; tập hợp hệ thống lại các ý kiến còn khác nhau để lấy biểu quyết của Đại hội. Đối với một số ý kiến khác sẽ chọn lọc đưa vào từng phần phù hợp hoặc sẽ sử dụng trong quá trình lãnh đạo thực hiện nghị quyết của Đại hội.
Nhìn chung các cấp đảng bộ, các giới đồng bào thành phố, nhất là các đại biểu Đại hội đều mong chất lượng văn kiện Đại hội được nâng cao, tương xứng với vị trí, tầm vóc của Đảng bộ một thành phố trung tâm của khu vực và cả nước. Đó là yêu cầu rất chính đáng mà Đại hội ta rất trân trọng.
Kết quả của đợt góp ý kiến xây dựng văn kiện Đại hội của thành phố lần này trong các cấp bộ đảng và đại biểu nhân dân cũng như lần trước góp ý kiến xây dựng văn kiện Đại hội VII, đã biểu thị tấm lòng và trí tuệ của Đảng bộ và nhân dân thành phố đối với sự nghiệp chung. Tiếp tục phát triển kết quả đó, các đại biểu Đại hội đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng của văn kiện, trong đó điều rất quan trọng là Đại hội đã tiếp tục khẳng định đường lối đổi mới và con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng và nhân dân ta chọn lựa là đúng đắn.
Đại hội VII của Đảng đã đề ra tinh thần chỉ đạo Đại hội toàn quốc và Đại hội các cấp là: Trí tuệ, đổi mới, dân chủ, kỷ cương, đoàn kết. Nội dung đó cũng là tư tưởng chỉ đạo Đại hội Đảng bộ thành phố chúng ta.
Thưa các đồng chí đại biểu,
Thời gian 5 năm qua, thực hiện Nghị quyết Đại hội VI của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ IV, chúng ta đã vượt nhiều khó khăn thử thách to lớn, đạt được những thành tựu đáng kể, đồng thời cũng phạm rất nhiều khuyết điểm, sai sót.
Như ý kiến đóng góp của các nơi vào Báo cáo chính trị và Báo cáo kiểm điểm của Ban Chấp hành, chúng ta không thể đánh giá thấp sự nỗ lực của Đảng bộ và nhân dân thành phố trong một bối cảnh phức tạp, khó khăn thời gian đã qua: Những tác động bất lợi của tình hình quốc tế, sự chuyển đổi cơ chế quản lý từ quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường với các mặt tích cực, tiêu cực đan xen nhau, âm mưu thủ đoạn của kẻ thù, thừa cơ hội kích động rối loạn hòng thực hiện diễn biến hoà bình, lật đổ chế độ…
Có thể nói đó là tình thế rất không bình thường đối với đất nước nói chung, thành phố nói riêng vào những năm 1989 – 1990 của nhiệm kỳ qua. Đóng góp vào sự đánh giá những thành tựu và những tồn tại thời gian qua, ý kiến trong Đảng, trong nhân dân, đại biểu Đại hội đều khẳng định và phân tích thêm nhiều mặt về nguyên nhân, ý nghĩa như sau:
Thành tựu đồng thời là bài học quan trọng nhất của thành phố là giữ được ổn định về chính trị. Trong bối cảnh rất khó khăn, chúng ta đã đánh giá đúng tình hình, phát hiện kịp thời âm mưu thủ đoạn của địch, tập trung mọi nỗ lực không để xảy ra những tình huống phức tạp, tỉnh táo xử lý những trường hợp một cách tế nhị, tranh thủ được sự đồng tình của đồng bào các giới. Rõ ràng muốn ổn định thì cơ bản phải có đường lối, chính sách đổi mới đúng đắn được lòng dân. Đồng thời thành tựu đó không tách rời sự lãnh đạo sáng suốt của cấp ủy, tinh thần tận tụy, năng động của các lực lượng chuyên chính.
Về kinh tế, dù kẻ địch cố tình bao vây cấm vận nhằm dồn chúng ta vào thế khốn quẫn, nhưng chúng ta đã đứng được và còn giữ mức tăng trưởng công nghiệp vừa phải, nhất là chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đổi mới cơ chế quản lý đúng hướng; nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần ở thành phố đã bước đầu phát triển. Mức phát triển kinh tế - xã hội phấn đấu đạt được mặc dù hãy còn khiêm tốn nhưng rõ ràng đã thể hiện được tính năng động nhạy bén, tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường của Đảng bộ và nhân dân thành phố.
Các đại biểu đều xác nhận mặt tích cực trên lĩnh vực tư tưởng văn hoá, gắn với nhiệm vụ chính trị, mở ra không khí sinh hoạt dân chủ trong xã hội. Nhiều phong trào quần chúng duy trì được nhờ có những chủ trương sát hợp với quyền lợi, tình cảm nhân dân. Mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ. Nhà nước quản lý đã từng bước chuyển biến theo hướng dân chủ hoá, tăng cường quyền lực và hiệu lực quản lý của Nhà nước, củng cố cơ sở đảng, đổi mới sự lãnh đạo của cấp ủy đảng các cấp.
Bên cạnh những thành tựu quan trọng đó, đã có những tồn tại, khuyết điểm rất lớn, mà nổi lên là tình trạng thiếu kiến thức trong lãnh đạo quản lý, điều hành nền kinh tế thị trường phức tạp trên một địa bàn đô thị có vị trí trung tâm, thiếu dự liệu những mặt tiêu cực, mặt tự phát của nền kinh tế tiểu sản xuất hàng hoá để chủ động phòng ngừa. Cho nên đã để xảy ra tình trạng lừa đảo đổ vỡ lớn, gây hậu quả nghiêm trọng về kinh tế, chính trị, mà trách nhiệm trước hết là sự lãnh đạo của Thành ủy.
Nền kinh tế nhìn chung chuyển biến chậm, chưa ổn định, tiềm năng và thế mạnh của thành phố trung tâm chưa được phát huy đúng mức, những khó khăn kéo dài về vốn, thị trường, chất lượng sản phẩm, kết cấu hạ tầng xuống cấp, thiếu động lực của người lao động… là những trở ngại chưa khắc phục được. Đời sống nhân dân một số khu vực tiếp tục khó khăn, mức thu nhập của một số tầng lớp dân cư còn rất thấp, lại xuất hiện sự chênh lệch quá đáng. Trong lúc đó, tình trạng lạm phát chung chưa khắc phục được, giá cả tăng nhanh… là những yếu tố có khả năng gây mất ổn định không thể xem thường.
Những sơ hở lỏng lẻo trong quản lý trận địa văn hoá, tư tưởng càng làm trầm trọng thêm tình trạng sa sút chung. Tệ tham nhũng, hối lộ, cửa quyền, vi phạm quyền công dân đang ở mức báo động. Trong Đảng, bên cạnh đa số đảng viên tốt, còn nhiều cán bộ non yếu về năng lực, trình độ, phẩm chất kém, thậm chí hư hỏng, nhưng chưa được kịp thời phát hiện và xử lý. Nhìn chung những sai sót đã qua chỉ ra sự non yếu trong lãnh đạo, quản lý nhà nước, quản lý đô thị, thực hiện pháp chế, duy trì kỷ cương trật tự xã hội. Sự yếu kém lãnh đạo thể hiện nhiều nhất trong công tác quần chúng và công tác xây dựng Đảng, dầu rằng tấm lòng thủy chung của những người cộng sản chân chính của thành phố đối với sự nghiệp cách mạng là không hề lay chuyển. Tổn thất lớn nhất, nghiêm trọng nhất là sự thiếu gắn bó giữa đảng viên, tổ chức Đảng với quần chúng, sự giảm sút lòng tin của quần chúng vào Đảng và Nhà nước.
Những tồn tại, khuyết điểm đó đã làm chậm bước phát triển của thành phố trong lúc cả nước đang phải hết sức phấn đấu chạy đua với thời gian để vượt qua khó khăn, ra khỏi khủng hoảng. Có thấy hết sự bức bách của tình thế, mức độ khắc nghiệt của đòi hỏi khách quan thì mới nhận thức được sâu sắc lỗi lầm của Đảng bộ đối với sự nghiệp chung của đất nước. Chúng ta phải đủ dũng cảm và đủ nghiêm khắc nhận rõ điều này để thấy được trách nhiệm nặng nề của Đảng bộ, trước hết là trách nhiệm của Ban Chấp hành trước nhân dân.
Thưa các đồng chí đại biểu,
Đại hội VII của Đảng đã phân tích tình hình, chỉ ra rằng chúng ta bước vào thập kỷ 90 trong bối cảnh quốc tế có những biến đổi bất lợi. Từ sau Đại hội VII, tình hình Liên Xô, giải pháp ở Campuchia đã tác động mạnh về nhiều mặt đến tình hình nước ta. Tình hình đó đã kích thích tham vọng của các thế lực thù địch tăng cường âm mưu, thủ đoạn gây sức ép nhằm tiến tới lật đổ ở Việt Nam, mưu toan kéo dài cấm vận buộc chúng ta quỳ gối. Những thế lực thù địch hy vọng dùng sức mạnh đồng tiền làm xoay chuyển chiều hướng chính trị, vừa mua chuộc làm ruỗng nát một bộ phận đội ngũ chúng ta, vừa kích động chia rẽ chống đối trong nội bộ, vừa khoét sâu các khuyết nhược điểm của ta, từ đó dựng ngọn cờ mị dân cho một số người cơ hội, phản bội, gây rối loạn và bạo loạn lật đổ.
Thành phố là địa bàn rất nhạy cảm, chịu tác động trực tiếp của nhiều nhân tố khác nhau trong nước và ngoài nước, mặt khác thành phố cũng là trọng điểm mà địch tập trung những âm mưu thủ đoạn mới, thâm độc trong chiến lược “diễn biến hòa bình".
Tình hình đặc biệt đó đòi hỏi ở những người cộng sản một nhận thức sáng suốt, có quan điểm chính trị vững vàng, không mơ hồ giai cấp, giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc, đủ tỉnh táo và đủ dũng khí để vượt qua được chặng đường đầy cam go sắp tới, nhất là 2 năm 1992 – 1993.
Nhưng, bên cạnh những khó khăn chúng ta có những nhân tố mới cần được phân tích để thấy hết những khả năng và triển vọng: quan hệ Việt Nam – Trung Quốc được bình thường hoá, châu Á – Thái Bình Dương đang là một khu vực có nhiều bước phát triển mới; mặt khác, thực tiễn của 5 năm thực hiện đường lối đổi mới đã đem lại cho chúng ta những bài học quí giá, cả bài học thành công và vấp ngã. Nếu biết phát huy tốt các nguồn lực về con người và tài nguyên của thành phố và khu vực, biết tổng kết những kinh nghiệm quý báu từ thực tiễn đổi mới, biết vận dụng các mối quan hệ hợp tác hữu nghị quốc tế, dựa vào tiềm năng to lớn của thành phố trung tâm khu vực, mở cửa ra bên ngoài, thúc đẩy mở rộng giao lưu bên trong, cùng với nỗ lực phấn đấu khắc phục có hiệu quả những yếu kém, thì nhất định chúng ta sẽ có khả năng phát triển.
Căn cứ phương hướng nhiệm vụ chung do Đại hội VII của Đảng đề ra, căn cứ thực trạng của thành phố và những khả năng tiềm tàng, Ban Chấp hành Đảng bộ khóa IV đề nghị với Đại hội phương hướng nhiệm vụ chung như sau:
Giữ vững ổn định chính trị, phát huy cao nhất tiềm năng về con người và nguồn lực của thành phố, tập trung sức chấn chỉnh, ổn định và phát triển sản xuất công – nông nghiệp, thương mại dịch vụ, tạo tích lũy từ nội bộ nền kinh tế, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân trên cơ sở đổi mới toàn diện có bước đi vững chắc, phát huy dân chủ, chỉnh đốn Đảng, chính quyền, đoàn thể quần chúng, làm tốt vai trò trung tâm của thành phố, tích cực góp phần cùng cả nước phấn đấu thoát dần ra khỏi tình tạng khủng hoảng hiện nay, góp phần xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Để thực hiện nhiệm vụ, mục tiêu tổng quát trên, Ban Chấp hành Đảng bộ khóa IV đề nghị Đại hội xem xét các giải pháp lớn sau đây:
Một là, về kinh tế cần tập trung 4 biện pháp:
Mở rộng thị trường cả trong và ngoài nước, huy động mọi nguồn vốn và đầu tư cho sản xuất, nhất là sản xuất công nghiệp, hướng về xuất khẩu và đáp ứng được những nhu cầu trong nước với số lượng, chất lượng ngày càng tăng, mẫu mã ngày càng cải tiến.
Kiến nghị với Trung ương và trong quyền hạn của thành phố, ban hành ngay những chính sách đòn bẩy, tạo động lực cho người lao động, chính sách về tài chính, thuế, tiền tệ, bổ sung các đạo luật cần thiết để tạo điều kiện triển khai nhanh luật đầu tư đã ban hành, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cơ bản lâu dài theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Cấp bách duy tu bảo dưỡng cầu đường, chống xuống cấp cơ sở hạ tầng, phát triển, hiện đại hoá từng phần nhất là các ngành năng lượng, giao thông vận tải, bưu điện thông tin, cấp thoát nước.
Nghiên cứu ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và công nghệ mới, nhanh chóng chuyển đổi thiết bị máy móc theo hướng hiện đại hoá, sát hợp với đòi hỏi của các loại thị trường. Từng bước đưa khoa học thành lực lượng sản xuất trực tiếp.
Các biện pháp chủ yếu về kinh tế trên đây sẽ tạo điều kiện phát huy vai trò vị trí trung tâm khu vực của thành phố với sức hút và sức tỏa mạnh mẽ trong nền sản xuất hàng hoá, làm chuyển biến nền kinh tế thành phố và khu vực trong vài ba năm trước mắt, tạo tiền đề đưa thành phố cùng cả nước thoát ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội.
Hai là, song song với các biện pháp tích cực làm chuyển biến tình hình kinh tế, kiến nghị và cùng với Trung ương thực hiện giải quyết việc làm, xây dựng cơ chế tiền lương, với mục đích chăm lo cho con người, tạo động lực cho năng suất, thực hiện dân chủ và phấn đấu cho công bằng xã hội theo quan điểm của Đảng, đây là vấn đề phải thể hiện bằng hệ thống các chính sách đúng đắn, chủ trương cụ thể, thiết thực, có hiệu quả, tạo điều kiện để các tầng lớp nhân dân có công ăn việc làm, có đời sống vật chất và tinh thần, văn hoá ngày một tốt hơn, sinh hoạt dân chủ và lành mạnh hơn. Đó là những vấn đề bức thiết để củng cố lòng tin của quần chúng đối với Đảng bộ và chính quyền thành phố.
Ba là, kiện toàn hệ thống chính trị mà thực chất là phát huy dân chủ; đổi mới mạnh mẽ hoạt động của các đoàn thể quần chúng gắn liền với hệ thống các cơ quan dân cử, làm cho các thành phần xã hội thực sự tham gia vào việc quản lý Nhà nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đây là sức mạnh quan trọng trong công cuộc quản lý quốc gia. Kiến nghị và cùng với Trung ương hoàn chỉnh hệ thống pháp luật, tăng cường pháp chế trên địa bàn thành phố để bảo đảm quản lý đô thị, quản lý kinh tế - xã hội bằng luật pháp; trên cơ sở chăm lo và bảo vệ quyền lợi chính đáng của nhân dân, chống tệ quan liêu, hành vi tùy tiện xâm phạm lợi ích của nhân dân. Không ngừng nâng cao vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể quần chúng, không ngừng củng cố mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân thành phố.
Bốn là, căn cứ vào mục tiêu chiến lược là tạo lại lòng tin trong Đảng và trong nhân dân, công tác chỉnh đốn Đảng phải tập trung chống được tệ tham nhũng, bố trí lại cán bộ chủ chốt theo tiêu chuẩn: có bản lĩnh chính trị, có phẩm chất và đạo đức, có kiến thức và tài năng, có uy tín với quần chúng; đồng thời tiến hành củng cố cơ sở đảng để có đủ khả năng tổ chức thực hiện được nhiệm vụ chính trị của cơ sở; phát hiện và loại trừ bọn cơ hội ra khỏi tổ chức Đảng và bộ máy chính quyền.
*
* *
Những ý kiến đóng góp xác đáng của đại biểu Đại hội về các vấn đề lớn tập trung vào công tác xây dựng Đảng, công tác quần chúng, công tác quản lý Nhà nước, an ninh quốc phòng, cơ cấu kinh tế, cơ chế quản lý v.v… cần được tiếp tục bổ sung vào Báo cáo chính trị và Báo cáo kiểm điểm của Ban Chấp hành. Những ý kiến còn khác nhau, Đại hội chúng ta sẽ cùng nhau thảo luận và biểu quyết. Mặt khác qua ý kiến đóng góp của các đồng chí đại biểu, chúng tôi thấy có mấy vấn đề lớn nổi lên mà Đại hội chúng ta có trách nhiệm phải thảo luận làm sáng tỏ:
1/ Đảng là nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp cách mạng. Nhưng hiện nay Đảng ta đứng trước một câu hỏi đang được đặt ra nóng bỏng, mang tính tư tưởng bức xúc:
Sự tan vỡ của một mô hình có nhiều khuyết tật phải chăng có nghĩa là chủ nghĩa tư bản là đỉnh cao của xã hội loài người? Chủ nghĩa xã hội không còn là lý tưởng vươn tới của mọi người có lương tri, của mọi tầng lớp và các dân tộc bị áp bức bóc lột trên thế giới? Nói rằng cải tổ nhưng lại trở lại chủ nghĩa tư bản xấu xa từ trong bản chất, đó nhất định không phải là con đường giải thoát của dân tộc ta, một dân tộc đã chịu đựng ách thống trị của chế độ thực dân đế quốc hàng trăm năm; đã hiểu thế nào là chủ nghĩa tư bản. Trong lịch sử cách mạng nước ta không phải không có lúc vận nước như chỉ mành treo chuông, phong trào cách mạng cơ hồ tan rã mà chúng ta đã giữ được và vươn lên, nhờ vào đường lối đúng đắn, vào tinh thần yêu nước cách mạng của nhân dân. Hiện nay, thực tế đang có sự xao xuyến nhất định trong Đảng, trong nhân dân trước tình hình diễn biến của thế giới, khi so sánh lực lượng đã có sự thay đổi khác hẳn trước. Đảng là người lãnh đạo, là người tổ chức mọi thắng lợi của cách mạng; Nếu Đảng dao động về tư tưởng thì đó là một nguy cơ. Muốn ổn định xã hội, Đảng phải ổn định về tư tưởng, khẳng định lòng tin vào lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vào sự tất thắng của chủ nghĩa cộng sản. Đó là sự ổn định của mọi ổn định. Cuộc đấu tranh tư tưởng trên vấn đề cốt tử này rất quyết liệt và trước hết đó là cuộc đấu tranh trong mỗi người chúng ta. Trả lời câu hỏi đó, người đảng viên trước hết phải tự trả lời cho chính mình: Đây không chỉ là vấn đề nhận thức mà còn là ý chí, là lập trường kiên định của Đảng của giai cấp công nhân.
Đề nghị Đại hội chúng ta thảo luận sâu sắc và có thái độ dứt khoát vấn đề này với tinh thần chịu trách nhiệm trước Đảng, trước sự nghiệp cách mạng của nhân dân trong bối cảnh quốc tế không thuận lợi hiện nay.
2/ Hai là: thành phố Hồ Chí Minh từ trước là một trung tâm kinh tế, khoa học kỹ thuật, văn hoá, đầu mối giao lưu quốc tế. Cơ chế tập trung quan liêu bao cấp đã làm cho vị trí đó có phần bị hạn chế. Cần phân tích một cách khách quan các mối quan hệ của thành phố đối với khu vực và cả nước để từ đó đề ra các biện pháp, các chủ trương chính sách, có cơ chế quản lý đúng đắn, phù hợp với quy luật của nền kinh tế hàng hoá để thúc đẩy nhanh tốc độ cùng phát triển. Đây là một trong những vấn đề quan trọng, nhất là ở tầm quản lý vĩ mô, để thêm sức mạnh cho đất nước trong quá trình phấn đấu vượt qua khó khăn, thoát khỏi khủng hoảng.
3/ Ba là: Chúng ta đang rất cần mở rộng mối quan hệ hợp tác về nhiều mặt với các quốc gia trên thế giới, nhất là về kinh tế để xây dựng lại đất nước. Khi đất nước vừa mới thoát khỏi cuộc chiến tranh tàn khốc nhất của thế kỷ, miền Nam, thành phố là điểm được giải phóng cuối cùng, yêu cầu tha thiết của cả nước chúng ta là có hòa bình để kiến tạo lại đất nước. Thế nhưng cho đến bây giờ còn có kẻ vẫn muốn tiếp tục bao vây kinh tế đối với nước ta. Nhất là khi tình hình quốc tế diễn biến phức tạp, những kẻ đó xem đây là cơ hội ngàn vàng để thực hiện dã tâm, tung tiền, hàng vào nước ta hòng lũng đoạn mua chuộc cán bộ, tổ chức buôn lậu quốc tế để phá hoại nền sản xuất trong nước. Mục đích chung của các thế lực thù địch là muốn từ mọi hướng đưa chúng ta vào cạm bẫy. Trước tình hình đó, chúng ta có dám tiếp tục chính sách mở cửa không? Đội ngũ chúng ta phải có những phẩm chất gì?
Trong Báo cáo Chính trị, Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố khóa IV đã đề nghị cần tiếp tục mở cửa mạnh hơn theo tinh thần Nghị quyết Đại hội VII; đồng thời phải nâng cao 4 mặt trong chuẩn chất của cán bộ hiện nay: có bản lĩnh chính trị và phẩm chất, có trí tuệ, năng lực, có ý chí và tâm huyết gắn bó với quần chúng và được quần chúng tin cậy. Trong đó, vấn đề bao trùm phải là tinh thần độc lập tự chủ, ý chí tự lực tự cường, hết lòng vì sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước, vì sự nghiệp của Đảng; triệt để chống tiêu cực, buôn lậu, tham nhũng. Trong kháng chiến, đi theo giặc là phản quốc; trong thời bình xây dựng đất nước nếu tham nhũng, buôn lậu làm quần chúng mất lòng tin, làm đất nước khánh kiệt, nhất là đến mức trực tiếp hoặc gián tiếp làm lợi cho nước ngoài, cho bọn thù địch thì có đáng gọi là phản bội không? Phải chăng cần xem đó như một trọng tội về chính trị chứ không chỉ là một vụ án kinh tế bình thường trong tình hình mới.
4/ Bốn là: Đảng ta chủ trương phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng Xã hội chủ nghĩa. Đây là một vấn đề mang tính phức tạp và mâu thuẫn. Ai cũng biết kinh tế hàng hoá mang trong bản thân nó tính chất hai mặt, mặt tích cực thúc đẩy sản xuất, lưu thông, tạo nhiều động lực cho năng suất lao động phát triển, nhưng mặt tự phát tiêu cực của nó cũng rất ghê gớm, rất dữ dội. Tình trạng cạnh tranh vô chính phủ, nạn buôn lậu, đầu cơ, hiện tượng lừa đảo chộp giật lớn nhỏ v.v… đã phá phách nền kinh tế, làm rối loạn xã hội và cuối cùng xu thế tự phát của nó là "cá lớn nuốt cá bé", tích tụ tập trung tư bản chủ nghĩa. Đây là một thử thách, một đòi hỏi khắc nghiệt mà Đảng và Nhà nước ta phải đáp ứng. Phải chăng là sự tự giác về các quy luật khách quan một cách đầy đủ và nhuần nhuyễn, vận dụng sáng tạo phù hợp với trình tự phát triển của thực tiễn nền kinh tế xã hội nước ta mà quan trọng nhất là quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất? Và phát triển lực lượng sản xuất theo hướng nào? Trong thực tế diễn ra có chủ trương kinh tế một thời đã thúc đẩy sản xuất phát triển nhưng giờ đây đã hết tác dụng, có những chính sách được mặt này nhưng trở ngại mặt kia v.v… Nói tóm lại, thực tiễn bắt buộc chúng ta phải không ngừng nâng cao kiến thức, không được chủ quan và cũng không được thỏa mãn. Và kinh tế hàng hoá nhiều thành phần định hướng xã hội chủ nghĩa là một sự phấn đấu không ngừng, không mệt mỏi mà con đường kinh tế tư bản nhà nước là một khả năng.
5/ Năm là, về công tác quần chúng của Đảng, trong Báo cáo chính trị, Ban Chấp hành Đảng bộ khóa IV đã đề nghị Đại hội xem xét nội dung, phương hướng biện pháp tạo lại lòng tin của quần chúng; đây là một chiến lược tình thế, đồng thời là chiến lược cơ bản của Đảng ta. Trong các nội dung của công tác quần chúng, việc tổ chức để quần chúng tham gia quản lý Nhà nước là nội dung rất quan trọng mà trước nay bị buông lơi, cơ quan Nhà nước do đó trượt dài trên nguy cơ quan liêu hoá. Đại hội thành phố sẽ thảo luận để sao cho các khẩu hiệu về quyền lợi, về dân chủ, không chỉ là lời nói suông. Sức sống của Nghị quyết Đảng là ở chính sách thực tế hàng ngày đi vào quần chúng, ở những cán bộ đảng viên cùng sản xuất, công tác lao động với quần chúng ở cơ sở, mà trước đây chúng ta thường gọi là "cùng ăn, cùng ở, cùng làm" với quần chúng. Nếu hiện nay các cơ sở Đảng có nhiều đảng viên cùng trực tiếp sản xuất với quần chúng, thì những đảng viên đó sẽ cảm nhận nhanh chóng và sâu sắc tính chất phù hợp hay không phù hợp với những chủ trương chính sách, và kiến nghị với Đảng và Nhà nước điều chỉnh kịp thời có hiệu quả; những đảng viên đó đồng thời là hạt nhân lãnh đạo quần chúng giới mình, quy tụ được quần chúng thành lực lượng chính trị, làm chỗ dựa cho chế độ.
6/ Sáu là về công tác xây dựng Đảng:
Đại hội VII của Đảng đã chỉ ra công tác xây dựng Đảng là “Đảng phải tự đổi mới và chỉnh đốn để có kiến thức, năng lực và sức chiến đấu mới, khắc phục có hiệu quả các hiện tượng tiêu cực và các mặt yếu kém, khôi phục và nâng cao uy tín của Đảng trong nhân dân".
Chúng ta có thuận lợi là đã có Nghị quyết toàn diện về công tác xây dựng Đảng của Đại hội VII, trong quá trình thực hiện, chúng ta cần tập trung vào những vấn đề then chốt để cố gắng làm bằng được trong thời gian trước mắt.
Qua thảo luận các đồng chí đại biểu đều nhất trí rằng vấn đề hàng đầu là Đảng phải trong sạch về chính trị, trung thành với chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng của Bác Hồ. Nếu không phát hiện và loại trừ kịp thời bọn cơ hội về chính trị ra khỏi Đảng thì sẽ có nguy cơ Đảng dần dần biến chất xa rời những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Mặt khác, tính chiến đấu của Đảng phải bắt nguồn từ uy tín của đảng viên và của tổ chức Đảng trong quần chúng, năng lực của cơ sở có thể hoàn thành được nhiệm vụ chính trị ở cơ sở. Thế nhưng cho đến nay nội dung và biện pháp củng cố cơ sở Đảng, khắc phục tình trạng yếu kém chưa làm được bao nhiêu, kết quả chống tham nhũng còn hạn chế. Bằng cách nào khắc phục nhược điểm trên để nâng cao tính tiên phong, sức chiến đấu của tổ chức Đảng và đảng viên. Đó là câu hỏi mà Đại hội chúng ta phải giải đáp. Phải chăng lúc này Đảng phải có đủ quyết tâm, đủ kiến thức đề ra được phương pháp, tổ chức được lực lượng củng cố cơ sở Đảng, chống tham nhũng có hiệu quả, với phương châm đẩy lùi từng bước nhưng với ý chí phấn đấu giành thắng lợi đến cùng không mệt mỏi.
Trong lúc đặt lên hàng đầu nhiệm vụ giữ vững ổn định chính trị để bảo đảm sự phát triển đi lên của đất nước và dân tộc, vấn đề chỉnh đốn Đảng theo tư tưởng của Bác Hồ phải chăng là nhân tố có ý nghĩa quyết định nhất.
Thưa các đồng chí đại biểu,
Năm năm tới là thời gian thử thách rất gay gắt đối với Đảng bộ và thành phố chúng ta. Chúng ta đã có Cương lĩnh của Đảng, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2000, Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ VII của Đảng. Thực hiện Nghị quyết của Đại hội VII và nhiệm vụ mục tiêu mà Đảng bộ và nhân dân thành phố đang cùng nhau tập trung trí tuệ để xây dựng là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng. Để hoàn thành nhiệm vụ đó, Đại hội thành phố phải phát huy dân chủ, tập trung trí tuệ, tích cực thảo luận và tranh luận làm sáng tỏ những vấn đề có ý nghĩa thực tiễn, có sức mạnh đi vào cuộc sống để cuối cùng có được những Nghị quyết đúng đắn đáp ứng được yêu cầu của tình thế.
Đại hội chúng ta chắc chắn sẽ không phụ lòng trông cậy của Đảng và nhân dân thành phố, của Trung ương, của các địa phương bạn đã từng chung lưng, chung sức với thành phố trong các chặng đường đã qua. Nhất định chúng ta sẽ thực hiện được nhiệm vụ lịch sử đó.
Chúc các đồng chí đại biểu sức khỏe và phấn đấu cho Đại hội thành công cao nhất.