Theo báo cáo của UBND Quận 8, Khu di tích Lò gốm Hưng Lợi tại phường 16, Quận 8 được Bộ Văn hóa và Thông tin nay là Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch công nhận di tích khảo cổ học quốc gia theo Quyết định số 722-QĐ/BVHTT ngày 25/4/1998. Hiện tại, di tích đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng, cần phải nhanh chóng có biện pháp trùng tu bảo vệ. Tuy nhiên, hiện tại vùng bảo vệ do diện tích bao phủ quá rộng nên gặp nhiều khó khăn...

Phó Chủ tịch Thường trực UBND Quận 8 Nguyễn Thanh Sang cho biết, từ khi được công nhận là Khu di tích khảo cổ học năm 1998 đến khi bị xâm hại, Khu di tích này không được bảo quản, trùng tu đã xuống cấp nghiêm trọng, không còn được nguyên trạng như thời gian đầu. Đến nay, Khu di tích này chưa được phân cấp quản lý rõ ràng, chưa thành lập Ban Quản lý Khu di tích; Khuôn viên Khu di tích được Sở Văn hóa và Thể thao xây dựng tường rào, xây dựng cổng di tích nhưng không có lắp cửa, dẫn đến việc người dân tự do ra vào khu di tích. Cũng theo đồng chí Nguyễn Thanh Sang, UBND Quận 8 có nhiều văn bản kiến nghị cấp có thẩm quyền thực hiện các biện pháp khoanh vùng bảo vệ, trùng tu, bảo quản phát huy giá trị di tích nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả…

Đồng chí Cao Thanh Bình phát biểu tại buổi khảo sát.

Từ thực trạng nêu trên, nhằm quản lý, bảo tồn tôn tạo và phát huy giá trị di tích quốc gia Lò gốm cổ Hưng Lợi, từng bước đầu tư để phục hồi, phục dựng lại di tích; hoàn thiện về công tác quản lý, điều chỉnh khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích, khai quật khảo cổ, phát huy giá trị di tích nhằm hồi phục lại một di tích khảo cổ quan trọng của thành phố nói riêng và cả nước nói chung; đồng thời góp phần thúc đẩy nơi đây trở thành một địa điểm khảo cổ, nghiên cứu về một ngành nghề thủ công truyền thống, đồng chí Nguyễn Thanh Sang đề nghị Sở Văn hóa và Thể thao sớm hoàn chỉnh dự thảo và tham mưu trình UBND phê duyệt Đề án Quản lý di tích khảo cổ quốc gia Lò gốm cổ Hưng Lợi, Quận 8.

Liên quan đến việc giữ gìn, bảo tồn và tu bổ khu di tích trong thời gian tới, đồng chí Nguyễn Thanh Sang đề nghị Trung tâm bảo tồn di tích TP tiếp tục phối hợp các cơ quan chức năng và UBND Quận 8 thực hiện Thông báo số 93/TB-TTBTDT kết luận của Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích tại cuộc họp khảo sát hiện trạng di tích Lò gốm cổ Hưng Lợi, Phường 16, Quận 8 ngày 2/4/2021, trong đó Trung tâm Bảo tồn di tích sẽ lập Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư Dự án tu bổ, phục hồi di tích Lò gốm cổ Hưng Lợi trên diện tích 836m theo đề xuất của UBND Quận 8. Quy mô đầu tư dự án dự kiến gồm các hạng mục: Xây dựng cổng, hàng rào bảo vệ khu đất 836m; Khai quật khảo cổ phần nền móng của Lò Gốm. Xây dựng nhà bao che bảo vệ khu vực khai quật, giới thiệu cho khách tham quan và các nhà nghiên cứu. Bên cạnh đó, xây dựng Nhà trưng bày, áp dụng công nghệ hiện đại để giới thiệu bộ hiện vật Lò gốm Hưng Lợi đang được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử TP; Phục hồi lại mô hình Lò gốm cổ. Ngoài ra, xây dựng Công viên giới thiệu gốm sứ Sài Gòn - Nam bộ phục vụ cho khách tham quan và cộng đồng dân cư tại địa bàn.

Di tích khảo cổ quốc gia Lò gốm cổ Hưng Lợi trở thành phế tích.

Kết luận tại giám sát, đồng chí Cao Thanh Bình yêu cầu UBND Quận 8 cần báo cáo được thực trạng của di sản và cảnh quan kiến trúc đô thị trên địa bàn theo Nghị quyết số 52/NQ-HĐND, trong đó, văn hoá vật thể phải báo cáo được hoạt động quản lý di sản văn hoá, công tác khảo sát, giám sát di tích và đánh giá công tác bảo tồn di sản.

Đối với công tác bảo tồn, đồng chí Cao Thanh Bình để nghị cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, công tác bảo tồn di sản các hoạt động phát huy di sản, di tích, nhất là các di tích đang hiện có, các di tích đang tập trung rà soát để đề nghị công nhận. Công tác phối hợp với các cơ quan nhà nước trong bảo tồn, khai thác và phát huy giá trị các di sản. Bên cạnh đó, đánh giá những thuận lợi khó khăn, đề xuất kiến nghị, qua đó phát huy giá trị văn hoá gắn với phát triển du lịch.

Di tích khảo cổ quốc gia Lò gốm cổ Hưng Lợi trước khi trở thành phế tích.

“Quận 8 có Lò gốm cổ Hưng Lợi là điểm nhấn rất quan trọng về du lịch về lịch sử văn hoá di sản. Tuy nhiên, di tích khảo cổ quốc gia Lò gốm cổ Hưng Lợi, Quận 8 xuống cấp nghiêm trọng. Do vậy, Quận 8 cần phải suy nghĩ và có hành động cấp bách, thần tốc để giữ gìn di sản này” – đồng chí Cao Thanh Bình nhấn mạnh.

Đồng chí Cao Thanh Bình mong muốn Phường 16 cần tuyên truyền vận động cho người dân biết để cùng ý thức tham gia giữ gìn, bảo tồn; đồng thời đề nghị UBND Quận 8 phối hợp Sở Văn hoá và Thể thao khoanh vùng, đặc biệt là vùng cấp bách. Bên cạnh đó, Sở Văn hoá và Thể thao TP cần phải đưa dự án vào dạng cấp bách, báo động đỏ…