Qua 16 năm triển khai thực hiện Chương trình xóa đói giảm nghèo, thành phố đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách chăm lo cho các vùng nghèo, hộ nghèo, người nghèo trên địa bàn, tạo được sự đồng thuận và hưởng ứng tích cực trong xã hội, đạt nhiều kết quả thiết thực. Cùng với việc tăng cường đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng cho các vùng nghèo, thành phố đã vận động các nguồn lực xã hội, cùng với nguồn tiết kiệm chi ngân sách thành phố chăm lo, hỗ trợ 7.250 tỷ đồng cho hơn 200.000 lượt hộ nghèo tự vươn lên thoát đói, giảm nghèo; thực hiện có hiệu quả các chính sách an sinh xã hội (giáo dục, y tế, nhà ở,…) và các giải pháp nâng cao mức sống cho hộ nghèo, người nghèo (cho vay vốn, hướng nghiệp, đào tạo nghề, giải quyết việc làm, hỗ trợ đất sản xuất cho hộ nghèo ở nông thôn, hỗ trợ kinh tế tập thể,…), góp phần kéo giảm tỷ lệ hộ nghèo (thu nhập dưới 3 triệu đồng/người/năm khu vực nội thành và dưới 2,5 triệu đồng/người/năm khu vực ngoại thành), từ 17% trên số hộ dân thành phố năm 1992 còn 0,99% năm 2008 (13.025 hộ, thu nhập dưới 6 triệu đồng/người/năm cả nội thành và ngoại thành), góp phần giảm dần chênh lệch mức sống giữa các tầng lớp dân cư, giữa nội thành và ngoại thành, cải thiện, nâng cao mức sống và chất lượng sống cho nhân dân.

Nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo, cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhân dân thành phố trong thời gian tới, Hội nghị lần thứ 13 Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố khóa VIII thống nhất mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp nâng tiêu chí giảm nghèo giai đoạn 2009 - 2015, cụ thể như sau :

I. MỤC TIÊU

Gắn phát triển kinh tế bền vững với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội trong từng chính sách và từng giai đoạn cụ thể, tập trung đẩy mạnh tiến độ giảm hộ dân nghèo; tạo sự chuyển biến tích cực và vững chắc về mức sống, điều kiện và chất lượng cuộc sống của các hộ dân nghèo, bảo đảm các nhu cầu thiết yếu cho người dân, cơ hội giáo dục, chăm sóc sức khỏe và giải quyết việc làm phù hợp để các hộ nghèo tự vươn lên trong cuộc sống, cùng hợp tác, giúp nhau làm ăn, góp phần chống tái nghèo, nhằm thu hẹp khoảng cách giàu - nghèo trong các tầng lớp nhân dân thành phố; nâng mức chuẩn hộ nghèo của thành phố theo tiêu chí hộ có thu nhập bình quân dưới 12 triệu đồng/người/năm (không phân biệt nội thành và ngoại thành); phấn đấu đến 2015 thành phố hoàn thành cơ bản mục tiêu giảm nghèo theo tiêu chí này.

II. NHIỆM VỤ

Để thực hiện tốt mục tiêu trên, cần tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm sau :

- Thực hiện tốt yêu cầu phát triển kinh tế nhanh, bền vững đi đôi với giảm nghèo. Trong đó, tập trung phát triển các ngành kinh tế chủ yếu để bảo đảm tốc độ và chất lượng tăng trưởng kinh tế; tổ chức phối hợp, gắn kết có hiệu quả Đề án giảm nghèo với các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của thành phố (chương trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, phát triển kinh tế tập thể, chương trình đào tạo nguồn nhân lực, đào tạo kỹ năng, tay nghề cho người lao động, chương trình phổ cập giáo dục, chỉnh trang đô thị, an sinh xã hội,…).

- Tạo điều kiện thuận lợi để người nghèo, hộ nghèo tiếp cận các dịch vụ sản xuất, dịch vụ xã hội cơ bản; trong đó, có chính sách để người nghèo phát triển các hình thức tổ chức sản xuất tự vượt nghèo, hợp tác trong sản xuất, kinh doanh; khuyến khích làm giàu chính đáng thông qua các chính sách, biện pháp hỗ trợ về vốn, kỹ thuật, tay nghề theo hướng điều chỉnh, chọn các ngành nghề mang lại hiệu quả kinh tế cao, phù hợp quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của từng khu vực và quy mô, khả năng của từng hộ gia đình; phát triển các dịch vụ xã hội cơ bản để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người nghèo, hộ nghèo thông qua việc thực hiện các chính sách ưu đãi xã hội về bảo hiểm y tế, nhà ở, giáo dục, gắn với phát triển kinh tế tập thể, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, Chương trình mục tiêu 3 giảm và phòng, chống các loại tệ nạn xã hội, từng bước nâng cao mức hưởng thụ văn hóa cho người nghèo, hộ nghèo, nhất là các vùng nông thôn, để góp phần thực hiện giảm nghèo bền vững.

- Huy động, phân bổ hợp lý nguồn lực đầu tư cho các địa bàn, lĩnh vực trọng điểm; trong đó, tập trung nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng, bảo đảm điều kiện phát triển kinh tế ổn định và cải thiện đời sống nhân dân, tạo tiền đề đẩy nhanh tốc độ, quy mô giảm nghèo, nhất là ở các xã - phường nghèo; tiếp tục đẩy mạnh vận động tạo thành phong trào sâu rộng trong toàn xã hội để huy động nguồn lực đầu tư phục vụ mục tiêu giảm nghèo, tập trung đầu tư phát triển các vùng nghèo nông thôn, đặc biệt vùng căn cứ cách mạng, ưu tiên đối tượng phụ nữ, trẻ em; thúc đẩy và gắn kết với phát triển các hình thức hợp tác, kinh tế tập thể; từng bước hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội để hỗ trợ hiệu quả cho người nghèo, hộ nghèo và các đối tượng xã hội có hoàn cảnh sống khó khăn, neo đơn.

- Tiếp tục củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, cơ chế quản lý thực hiện chủ trương này. Trong đó, chú trọng đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ chuyên môn, quản lý điều hành chương trình phù hợp với mục tiêu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới cho đội ngũ cán bộ chuyên trách thành phố, quận - huyện, phường - xã, thị trấn; có chính sách đãi ngộ cho đội ngũ cán bộ làm công tác giảm nghèo ở cơ sở; củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của tổ tự quản giảm nghèo, tổ vượt nghèo, tổ hợp tác, phát triển kinh tế tập thể; thiết lập hệ thống giám sát, đánh giá hiệu quả chương trình, tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong hoạt động giám sát, đánh giá, kiểm tra việc thực hiện chủ trương trên; có cơ chế phối hợp giữa các cấp, các ngành với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân để nâng cao hiệu quả tuyên truyền, vận động và tổ chức thực hiện các chương trình, dự án giảm nghèo, góp phần từng bước cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống của người nghèo, hộ nghèo trên địa bàn thành phố.

III. CÁC GIẢI PHÁP CHỦ YẾU

1. Nhóm giải pháp về huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn xã hội để thực hiện chủ trương trên

a) Tổ chức các cuộc vận động đóng góp cho Chương trình giảm nghèo của thành phố trong tất cả các ngành, các cấp, các tầng lớp nhân dân, các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp, đồng bào Việt Nam định cư ở nước ngoài. Cuộc vận động được tiến hành trong 5 năm (từ năm 2009 đến năm 2013) để huy động mạnh mẽ các nguồn lực xã hội cho mục tiêu giảm nghèo. Tập trung huy động các nguồn vốn tín dụng ưu đãi, tín dụng nhỏ, quỹ hỗ trợ đào tạo và giải quyết việc làm cho người có đất bị thu hồi trên địa bàn thành phố, nguồn vốn ngân sách thành phố và quận - huyện.

b) Tiếp tục đẩy mạnh chủ trương cho các đối tượng trong diện được vay vốn từ các nguồn vốn ưu đãi của quỹ hỗ trợ giảm nghèo, quỹ quốc gia về việc làm, ngân hàng chính sách xã hội, quỹ tín dụng của các đoàn thể, gắn với việc hỗ trợ, hướng dẫn phương thức tổ chức sản xuất - kinh doanh, dịch vụ theo hướng phát triển các ngành nghề có hiệu quả kinh tế, phù hợp quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội thành phố và khả năng của từng hộ gia đình.

2. Nhóm giải pháp hỗ trợ về kinh tế

a) Tăng cường công tác tư vấn, hướng nghiệp, đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho người nghèo, hộ nghèo. Trong đó, tập trung đẩy mạnh chương trình phát triển nguồn nhân lực gắn với yêu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động của địa phương; hướng dẫn kiến thức, kinh nghiệm sản xuất, đào tạo tay nghề, chuyển giao kỹ thuật, công nghệ cho người nghèo, hộ nghèo (kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, chế biến sản phẩm nông nghiệp, sản xuất hàng tiểu - thủ công nghiệp,…); khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư phát triển sản xuất - kinh doanh ở ngoại thành, nhằm khai thác hiệu quả nguồn nhân lực, nguyên liệu tại vùng nông thôn.

b) Phát triển các loại hình kinh tế hợp tác, kinh tế hộ gia đình, doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong đó, tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích, tạo môi trường sản xuất - kinh doanh thuận lợi, bình đẳng, hiệu quả; chú trọng phát triển các mô hình kinh tế hợp tác, liên kết, hợp tác xã của người nghèo, hộ nghèo trên một số lĩnh vực (tiểu - thủ công nghiệp, giao thông vận tải, vệ sinh môi trường,…); đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, hỗ trợ thành lập các hợp tác xã, tổ hợp tác để hình thành các chuỗi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản an toàn, từng bước nhân rộng mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp - công nghiệp - dịch vụ và phát triển các làng nghề gắn với du lịch, xuất khẩu, để giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho lao động nông thôn.

c) Nâng cao hiệu quả công tác quy hoạch và quản lý sử dụng đất nông nghiệp; tăng cường đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng nông thôn, đặc biệt là các xã - phường nghèo; phát huy phương thức “Nhà nước và nhân dân cùng làm”.

3. Nhóm giải pháp chăm lo đời sống văn hóa, bảo đảm các chính sách an sinh xã hội cho người nghèo, hộ nghèo

a) Chú trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục, nâng cao dân trí và trình độ tay nghề cho người nghèo, gắn giáo dục và đào tạo nghề với nhu cầu lao động của thị trường; tiếp tục thực hiện chủ trương miễn, giảm học phí cho học sinh, sinh viên thuộc diện hộ nghèo, hỗ trợ học bổng, giảm ít nhất 50% các khoản đóng góp cho nhà trường,… có chính sách khuyến khích, tạo cơ hội cho thanh niên nghèo học tập nâng cao trình độ và tìm việc làm có thu nhập ổn định.

b) Nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách chăm sóc sức khỏe cho người nghèo, hộ nghèo; đẩy mạnh chương trình khám chữa bệnh cho người nghèo, nhất là các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu; tăng cường giáo dục, vận động các hộ nghèo thực hiện tốt chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình để nâng cao mức sống cho gia đình.

c) Đẩy mạnh các chương trình hỗ trợ nhà ở cho người nghèo; chương trình xây dựng nhà tình thương, chương trình di dời, giải tỏa, tái định cư cho các hộ nghèo sống trên kênh rạch, các hộ dân sống ven sông, biển và vùng có nguy cơ sạt lở; thực hiện các chương trình nước sạch, vệ sinh môi trường nông thôn, chương trình trợ giúp pháp lý cho người nghèo; khuyến khích chương trình cho vay vốn để người nghèo tự sửa chữa nhà, mua nhà dành cho người có thu nhập thấp.

d) Gắn việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư”, Chương trình mục tiêu 3 giảm và phòng, chống các tệ nạn xã hội, nhằm từng bước cải thiện nâng cao đời sống vật chất, văn hóa cho người nghèo.

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân tổ chức quán triệt, xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị và xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện có hiệu quả chủ trương trên trong giai đoạn 2009 - 2015 phù hợp với tình hình thực tiễn và nhiệm vụ chính trị ở từng đơn vị, địa phương; định kỳ hàng năm sơ kết rút kinh nghiệm, bổ sung chương trình, kế hoạch thực hiện trong thời gian tới.

2. Ban Cán sự Đảng Ủy ban nhân dân thành phố cụ thể hóa chương trình, kế hoạch, biện pháp và lộ trình triển khai thực hiện chủ trương này, gắn với việc thực hiện các chủ trương, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của thành phố đến năm 2010, kế hoạch 2011 - 2015; có văn bản báo cáo xin ý kiến Chính phủ về tên gọi của Chương trình giảm nghèo; chỉ đạo các sở - ngành, quận - huyện xây dựng kế hoạch thực hiện; thường xuyên kiểm tra việc triển khai thực hiện của các cấp, các ngành, định kỳ hàng năm báo cáo kết quả cho Thành ủy.

3. Ban Tuyên giáo Thành ủy chỉ đạo các cơ quan thông tin tăng cường các chuyên mục thông tin, tuyên truyền sâu rộng trong nội bộ và xã hội về mục tiêu, nhiệm vụ và các giải pháp thực hiện chủ trương giảm nghèo giai đoạn 2009 - 2015 của thành phố, kịp thời nhân rộng các mô hình vượt nghèo hiệu quả, tạo thành phong trào sâu rộng trong xã hội, góp phần huy động các nguồn lực tham gia thực hiện có hiệu quả mục tiêu nâng cao mức sống và chất lượng sống cho nhân dân.

4. Ban Dân vận Thành ủy chỉ đạo Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể thành phố xây dựng kế hoạch phối hợp tuyên truyền, vận động cán bộ, công chức, đoàn viên, hội viên và nhân dân tích cực tham gia; theo dõi, phát hiện, đúc kết và nhân rộng các mô hình, cách thực hiện có hiệu quả chủ trương trên ở các địa phương, đơn vị./.