Nhân tố quan trọng trong xây dựng chuỗi cung ứng các lĩnh vực công nghệ cao

Tại buổi tọa đàm, các đại biểu tập trung thảo luận về nhu cầu, chất lượng, thách thức, giải pháp của việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao các lĩnh vực công nghệ bán dẫn, công nghệ sinh học và trí tuệ nhân tạo. Các đại biểu được nghe trao đổi về định hướng, kế hoạch đầu tư của một số nước tại Việt Nam trong thời gian tới, đặc biệt là lĩnh vực công nghệ cao, các chính sách hỗ trợ đào tạo nhân lực.

Các ý kiến cho rằng, Việt Nam đang trở thành nhân tố quan trọng trong xây dựng chuỗi cung ứng các lĩnh vực công nghệ cao, tuy nhiên, cần nâng cao vai trò, sự tham gia của mình trong chuỗi cung ứng này, thay vì chỉ tham gia vào khâu lắp ráp, đóng gói, kiểm thử truyền thống như hiện nay. Muốn như vậy, việc chuẩn bị về nguồn nhân lực chất lượng cao lĩnh vực công nghệ cao cần phải được chú trọng, đó phải là một nguồn nhân lực đa dạng, bao trùm.

Theo báo cáo của Ngân hàng thế giới, một trong những thách thức để Việt Nam đạt được mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045 đó chính là nguồn nhân lực. Theo đánh giá của Ngân hàng thế giới, nguồn cung nhân lực chuyên môn cao của Việt Nam hiện nay còn rất hạn chế, chưa đáp ứng đủ nhu cầu các ngành công nghiệp công nghệ; từ đó, Ngân hàng thế giới đưa ra khuyến nghị các giải pháp bao gồm sự cam kết nguồn cung từ các cơ sở giáo dục đại học, tăng cường đầu tư R&D (nghiên cứu và phát triển), mở rộng quy mô đào tạo các ngành thuộc lĩnh vực STEM, trong đó nhà nước đóng vai trò chủ đạo.

Theo Tiến sĩ Andrea Coppola, Chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, ở khu vực Đông Nam Á một số quốc gia đầu tư công cho đào tạo nhân lực bán dẫn, Việt Nam cần có điểu chỉnh chính sách theo hướng này bao gồm  các nguồn tài trợ cho các ngành công nghiệp. Ông Andrea Coppola nhấn mạnh đến 3 ưu tiên lớn trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao tại Việt Nam. Đó là xây dựng nguồn cung mạnh các nhà khoa học và kỹ sư trình độ cao. Cùng với đó là cần có chương trình nâng cao tay nghề, kỹ năng cho kỹ thuật viên đáp ứng yêu thực tế. Đảm bảo đầu tư giáo dục đại học và trên đại học giải quyết khả năng chi trả một cách phù hợp với sự đồng hành của doanh nghiệp. Ông Andrea Coppola cũng cho rằng, cần sự phối hợp giữa cơ quan Nhà nước, trường đại học và các doanh nghiệp, đảm bảo các bên tham gia, doanh nghiệp dẫn dắt hướng đào tạo nguồn nhân  lực.

Các đại biểu tham dự chương trình.

Hợp tác với doanh nghiệp để gia tăng nguồn lực

Tại buổi tọa đàm, đại diện các doanh nghiệp nhấn mạnh đến chiến lược dài hạn, sự hợp tác với các trường đại học để xây dựng phát triển nguồn nhân lực các lĩnh vực công nghệ cao, đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp. Đại diện Intel Việt Nam cho rằng, phần kiến thức và lý thuyết các trường đại học đã hỗ trợ tốt. Bên cạnh đó, kỹ năng mềm, kỹ năng đặc thù cho từng công ty doanh nghiệp có thể đào tạo.  Để tạo ra nguồn nhân lực mới cho tương lai, đáp ứng nhu cầu cho sự phát triển cần trao đổi chặt chẽ giữa các bên. Doanh nghiệp có kiến thức thực tế quan trọng không kém lý thuyết. Các trường đại học cần kết hợp với doanh nghiệp, đào tạo nguồn nhân lực về cả kiến thức lý thuyết và kiến thức thực tế.

Từ những hạn chế về kỹ năng mềm, ngoại ngữ, giao tiếp, sale… của sinh viên mới tốt nghiệp, ông Phùng Chí Hướng, Giám đốc Marketing Công ty Cổ phần Phần mềm Kaopiz cho biết, doanh nghiệp này đã hợp tác với các trường cung cấp chương trình đào tạo cho cả sinh viên mới ra trường và kỹ sư đã đi làm. Doanh nghiệp mong muốn xây dựng nguồn lực chất lượng cao thành công với sự hỗ trợ của các cơ sở đào tạo. Trong đó cần tập trung giúp sinh viên được củng cố kỹ năng nghiên cứu và kỹ năng giải quyết vấn đề, có thể đưa các kỹ năng này vào học phần và thi, kiểm tra. Cùng với đó là đẩy mạnh hoạt động để ngoại ngữ, trong đó tiếng Anh thực tế trong trường, được sử dụng nhiều hơn. Cập nhât chương trình giảng dạy ngành công nghiệp mới nổi; đồng thời, duy trì nền tảng vững chắc, cốt lõi của khoa học máy tính.

Một số ý kiến đề xuất, cần thêm chương trình đào tạo, workshop (các buổi chia sẻ, đào tạo, thử nghiệm theo chủ đề), các hoạt động phát triển các kỹ năng mềm, ngoại ngữ cho sinh viên. Cùng với đó có nhiều cơ chế về sáng tạo để mọi người sáng tạo hơn; giới thiệu sinh viên chương trình bán dẫn sớm hơn và có nhiều chương trình học bổng khuyến khích cho sinh viên học tập trong lĩnh vực này; hỗ trợ các công ty khởi nghiệp tiếp cận thị trường vốn và kết nối với các nhà đầu tư…

PGS.TS Vũ Hải Quân, Giám đốc Đại học Quốc gia THCM cho biết, việc hợp tác với doanh nghiệp là một trong những hoạt động quan trọng để đại học gia tăng nguồn lực, góp phần thực hiện thành công chiến lược phát triển. Trong chiến lược phát triển giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045, Đại học Quốc gia TPHCM đã xác định 3 mũi nhọn về đào tạo và nghiên cứu gồm công nghệ bán dẫn, công nghệ sinh học và trí tuệ nhân tạo. 

Theo đó, về đào tạo, chiến lược xác định sẽ đào tạo được 1.800 kỹ sư và 500 thạc sĩ thiết kế vi mạch; đào tạo và cấp chứng chỉ công nghiệp và quốc tế về thiết kế vi mạch cho khoảng 15.000 kỹ sư; đào tạo 10.000 kỹ sư, cử nhân, 3.200 thạc sĩ và 600 tiến sĩ ngành Công nghệ sinh học và một số nhóm ngành liên quan; trong lĩnh vực công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo đào tạo 20.000 cử nhân, kỹ sư, 2.000 thạc sĩ, 300 tiến sĩ. Về nghiên cứu, chiến lược xác định sẽ làm chủ một số công nghệ lõi, công nghệ nền trong các lĩnh vực về Công nghệ bán dẫn, Công nghệ sinh học và AI. Hình thành một số doanh nghiệp khởi nguồn, khởi nghiệp trong các lĩnh vực này.