Nhận thức rõ về vai trò, vị trí của tổ chức cơ sở đảng, trong những năm qua, Đảng bộ TPHCM đã triển khai, ban hành các chương trình, kế hoạch, các văn bản tập trung lãnh đạo, chỉ đạo về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đảm bảo quan điểm chỉ đạo của Trung ương và phù hợp thực tiễn của TP.
Trong công tác xây dựng tổ chức cơ sở đảng, các cấp ủy trực thuộc Thành ủy tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, tập trung hướng về cơ sở và gắn với thực tiễn của cơ sở; tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các giải pháp để xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh. Đặc biệt, Thành ủy chú trọng tăng cường kiểm tra, giám sát cấp ủy cấp dưới về học tập, quán triệt, xây dựng chương trình hành động và triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, khóa XII, khóa XIII. Thường xuyên củng cố, kiện toàn các cấp ủy, nhất là người đứng đầu cấp ủy ở những nơi có hạn chế, yếu kém, mất đoàn kết nội bộ, có nhiều đơn, thư phản ánh của cán bộ, đảng viên và Nhân dân.
Các cấp ủy cơ sở tập trung đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo, bảo đảm các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc tự phê bình và phê bình, nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, từ đó xây dựng tập thể cấp ủy đoàn kết, thống nhất, lãnh đạo hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị ở địa phương, cơ quan, đơn vị. Từ năm 2010 đến nay, tỷ lệ tổ chức cơ sở đảng xếp loại yếu kém, không hoàn thành nhiệm vụ giảm dần; năm 2010 có 0,5%, năm 2022 có 0,26% tổ chức cơ sở đảng xếp loại không hoàn thành nhiệm vụ trên tổng số tổ chức cơ sở đảng được đánh giá, xếp loại chất lượng.
Về xây dựng đội ngũ đảng viên, công tác phát triển đảng viên được cấp ủy các cấp quan tâm. Số lượng đảng viên được kết nạp hàng năm bảo đảm về tiêu chuẩn, điều kiện, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên của Đảng bộ TP. Cán bộ, đảng viên có bước chuyển biến tích cực về chất lượng, được rèn luyện, thử thách qua thực tiễn công tác, nhiệm vụ được giao, thể hiện rõ bản lĩnh chính trị vững vàng, lý tưởng cách mạng trong sáng trước những diễn biến phức tạp của tình hình trong nước và thế giới. Hầu hết nhận thức và thực hiện tốt vai trò, vị trí, nhiệm vụ của người đảng viên, gương mẫu thực hiện đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước; chấp hành tốt nguyên tắc trong tổ chức và sinh hoạt Đảng, thực hiện khá tốt tự phê bình và phê bình, tham gia sinh hoạt Đảng tích cực, thực hiện tốt nghĩa vụ nơi cư trú, tuân thủ Quy định số 37 về 19 điều đảng viên không được làm…. Từ năm 2010 đến nay, tỷ lệ đảng viên xếp loại yếu kém, không hoàn thành nhiệm vụ giảm dần; năm 2010 có 0,4%, năm 2022 có 0,28% đảng viên xếp loại không hoàn thành nhiệm vụ trên tổng số đảng viên được đánh giá, xếp loại.
Các cấp ủy, chi bộ nghiêm túc thực hiện việc rà soát, sàng lọc, đưa những đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) và Kết luận số 21 (khóa XIII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa" trong nội bộ. Kết quả bước đầu đã có tác động tích cực trong việc quản lý đảng viên, giáo dục đảng viên vi phạm có giải pháp khắc phục, sửa chữa sai lầm, khuyết điểm, góp phần nâng cao chất lượng đảng viên, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.
Thực tiễn minh chứng tổ chức cơ sở đảng là nền tảng của Đảng, là hạt nhân chính trị ở cơ sở, là cầu nối giữa Đảng với Nhân dân; đội ngũ đảng viên có vai trò trực tiếp và là nhân tố cơ bản quyết định năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng. Do đó, trong giai đoạn mới hiện nay, cần tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng phải gắn liền với xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; phải lấy kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng cơ sở và sự hài lòng của Nhân dân làm thước đo năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng; phải tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ và thực chất hơn nữa trong việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng của đội ngũ cán bộ, đảng viên, góp phần xây dựng Đảng và hệ thống chính trị thật sự trong sạch, vững mạnh toàn diện từ cơ sở. Đặc biệt, cần chú trọng công tác tổ chức sinh hoạt chi bộ hiệu quả. Điều này không chỉ quyết định sức sống của chi bộ, mà còn biểu hiện năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu và tính giáo dục của Đảng. Chính từ những hoạt động sinh hoạt này sẽ góp phần tích cực vào việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của chi bộ, nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng đơn vị.
Đội ngũ đảng viên có vai trò trực tiếp và là nhân tố cơ bản quyết định năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, do đó mỗi đảng viên phải rèn luyện bản lĩnh chính trị, tính tiên phong, gương mẫu, thực hiện nghiêm các nguyên tắc, điều lệ Đảng. Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để mỗi cán bộ, đảng viên có phẩm chất đạo đức, trình độ, năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tình hình mới; tiên phong, gương mẫu, gắn bó mật thiết với nhân dân; năng động, sáng tạo, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân.
Hiện nay, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân TPHCM đang tập trung thực hiện rất nhiều nhiệm vụ đặc biệt quan trọng thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 - 2025; Nghị quyết số 31-NQ/TW ngày 30/12/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM... Hơn lúc nào hết, từng tổ chức cơ sở đảng, từng cấp ủy, chi bộ, từng cán bộ đảng viên, công chức, viên chức không ngừng đổi mới sáng tạo, khơi dậy mạnh mẽ ý thức trách nhiệm, khát vọng cống hiến, tinh thần năng động, dám nghĩ, dám làm, thực hiện các nhiệm vụ với tinh thần trách nhiệm cao nhất; để năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của cán bộ đảng viên, công chức, viên chức trở thành phẩm chất nổi trội của TP.